İhracatın Finansmanında Stratejik Ekosistem: Türk Eximbank, İGE A.Ş. ve Türk Ticaret Bankası

İhracatın Finansmanında Stratejik Ekosistem: Türk Eximbank, İGE A.Ş. ve Türk Ticaret Bankası/ Nasıl Bir Ekonomi-16.06.2025

Türkiye ekonomisinin büyüme dinamosu olan ihracatçılarımızın küresel rekabet koşullarında ayakta kalmaları ve güçlenmeleri için en büyük ihtiyaçlardan biri güçlü bir finansman yapısıdır. Bu noktada ülkemizde kamu destekli üç önemli kuruluş ön plana çıkıyor. Türk Eximbank, İhracatı Geliştirme A.Ş. (İGE) ve yeniden yapılandırılan Türk Ticaret Bankası. Bu kurumlar, ihracatçının karşılaştığı finansman ve teminat sorunlarını çözmeyi hedefleyen oldukça faydalı ürün ve hizmetler sunuyor. Dolayısıyla ihracatçılarımızın bu kuruluşların sağladığı destekler hakkında mutlaka bilgi sahibi olmaları gerekiyor.

Türk Eximbank: İhracatın finansal omurgası

Türkiye'nin resmi ihracat destekleme kuruluşu olan Türk Eximbank 1987 yılında kuruldu. Ana misyonu, ihracatçılara uygun maliyetli kredi, sigorta ve garanti olanakları sunarak dış ticareti artırmak ve Türk firmalarının uluslararası pazarlardaki rekabet gücünü yükseltmek olan bankanın ihracat kredileri, döviz kazandırıcı hizmetler, yatırım malları ihracatı ve alacak sigortaları gibi çok çeşitli başlıklarda ürünleri bulunuyor. Bugün, Eximbank ihracatın finansmanında en büyük paya sahip kuruluş konumunda. Finans sektöründe verilen kredilerin yüzde 33,4'ü Eximbank tarafından kullandırılıyor. 2024 yılında Eximbank tarafından sağlanan toplam destek tutarı ise 48,7 milyar dolara ulaşmış durumda. Bu rakam Eximbank tarihindeki en yüksek destek tutarı olarak dikkat çekiyor. Bu toplamın 24,1 milyar dolarlık kısmını kullandırılan krediler, 24,6 milyar dolarlık kısmını sigortalanan sevkiyatlar oluşturuyor. Özellikle ihracatın tahsilatını garanti altına almayı hedefleyen alacak sigortasının kullanımının yaygınlaşması son derece önemli. 2025 yılında kullandırılması hedeflenen toplam kredi tutarı ise 52 milyar dolar.

Eximbank'ın müşteri sayısı da sürekli artış gösteriyor. Aktif olarak yaklaşık 18.500 ihracatçı firma Eximbank'ın ürün ve hizmetlerinden faydalanıyor. Bankanın desteklerinden yararlanan firmalar arasında KOBİ'lerin oranı yüzde 83'e ulaşmış durumda. Eximbank bankacılık sektöründe kredi arzında 9. sırada yer alıyor. Kredilerin sektörel dağılımına baktığımızda, en fazla kredi kullanan firmaların lojistik ve taşımacılık, inşaat ve inşaat ürünleri, metal sektörlerinde faaliyet gösterdiği görülüyor.

İhracatçıların merakla beklediği bir diğer önemli konu ise, AB Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizmasına (SKDM) yönelik Eximbank tarafından sağlanacak destekler. 2026 yılında tam anlamıyla devreye girecek olan SKDM uygulaması kapsamında, ihracatçıların bu sürece uyum sağlamaları için gerekli finansal desteğin temini amacıyla uygun maliyetli fonların oluşturulmasına yönelik çalışmalar devam ediyor. Yeşil dönüşüme ilişkin kaynak kullanımı çalışmaları kapsamında Dünya Bankası'ndan 1 milyar Euro tutarında kaynak temin edilmiş durumda.

İGE: Teminat problemlerine kamu destekli çözüm

Özellikle KOBİ'lerin bankacılık sisteminde yeterli teminat sunamaması nedeniyle kredilere erişiminin sınırlı kalması, ihracatçıların en fazla dile getirdiği sorunlardan biri. Tam da bu noktada İGE devreye giriyor. 2021 yılında TİM ve Eximbank ortaklığında kurulan İGE, 2022 yılından itibaren İhracatçı Birlikleri ve bankaların katılımıyla çok daha güçlü bir yapıya kavuştu. Ana işlevi, finansmana erişmek isteyen ancak yeterli teminat sunamayan ihracatçılara kefalet vermek olan İGE, KOBİ'ler için adeta bir can simidi niteliği taşıyor. Bu sayede, ihracat kapasitesi olan ancak klasik banka teminatı oluşturamayan firmalar daha rahat kredi alabiliyor. Bu da ihracatın tabana yayılmasını ve çeşitlenmesini sağlıyor.

Verilere göre, KOBİ'lerin bu hizmete yoğun talebinin olduğunu görüyoruz. İGE tarafından 2024 yılında kefalet verilen kredi tutarı 34,4 milyar TL ulaşmış durumda. Bugüne kadar ise toplamda 137 milyar TL'lik krediye kefalet desteği sağlandı. 2024 yılı itibarıyla ihracatçılara sağlanan TL cinsi kredilerin %18,2'sinde İGE kefaleti bulunuyor. Bu destekten en fazla yararlanan firmalar ise kimyevi maddeler ve mamulleri, hazır giyim ve konfeksiyon, makine ve aksamları sektörlerinde faaliyet gösteriyor.

Türk Ticaret Bankası: Stratejik bir geri dönüş

Geçtiğimiz dönemde dikkat çeken bir diğer gelişme ise, uzun yıllardır âtıl durumda olan Türk Ticaret Bankası'nın İGE tarafından satın alınarak yeniden yapılandırılması oldu. Bu gelişmeyi ihracat finansman altyapısının güçlendirilmesine yönelik stratejik bir adım olarak değerlendirebiliriz. Yeni yapısıyla Türk Ticaret Bankası, İGE çatısı altında, ihracatçılara doğrudan finansman sağlayan ve teminat ihtiyacını hızlı bir şekilde karşılayan bir banka modeline dönüştü. Bir başka ifadeyle, İGE kefalet desteğinin yanı sıra, kendi bankası aracılığıyla doğrudan kredi de verebilecek bir kapasiteye ulaştı. Türk Ticaret Bankası, kamu destekli bir kefalet kurumunun bankacılık lisansına da sahip olması açısından Türkiye'de bir ilk olma özelliği taşıyor. Eylül 2024'te fiilen faaliyetlerine başlayan Türk Ticaret Bankası finansal büyüklüğünü ve müşteri potansiyelini hızla arttırıyor. Sadece ihracatçılara hizmet veren Türk Ticaret Bankası, bu niteliği ile ihracatçının ana bankası olma yolunda ilerliyor.

Stratejik finansman ekosistemi

Türk Eximbank, İGE ve Türk Ticaret Bankası yakın ilişki içinde çalışan ve yapısal olarak birbirini tamamlayan kuruluşlar. Bu üç kuruluş, Türkiye'de entegre bir finansal ekosistemin oluşumuna büyük katkı sağlıyor. Küresel belirsizliklerin arttığı bir dönemde, ihracatçının finansmana erişimi hayati önem taşıyor. Bu çerçevede Türk Eximbank uygun koşullarda finansman sağlarken, İGE teminat sorununa çözüm getiriyor, Türk Ticaret Bankası ise doğrudan operasyonel destek sunarak sistemi tamamlıyor. Bu güçlü kurumlar ülkemizin dış ticaret vizyonunun finansal temelini oluşturuyor. Bu ekosistemin etkin işlemesi sayesinde ihracatçılarımızın küresel çapta çok daha rekabetçi hale gelmeleri mümkün olacak.