Kritik Hammaddeler Tüzüğü

Sayın Üyemiz,

T.C. Ticaret Bakanlığından alınan bir yazıda, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkan Yardımcısı Maroş Şefçoviç ile İç Pazar Komiseri Thierry Breton'un daveti üzerine, stratejik hammadde projelerine ilişkin yüksek düzeyli bir yuvarlak masa toplantısı yirmi stratejik hammadde projesinin temsilcilerinin katılımıyla 8 Aralık 2023 tarihinde Brüksel'de düzenlendiği bildirilmektedir. Konuya dair AB Komisyonunca yapılan açıklamada öne çıkan hususlar aşağıda sunulmaktadır:

• Hammaddelere ve bataryalara dair Avrupa'daki ittifakların yardımıyla seçilen projeler, Avrupa'da ve AB'nin hammaddeler konusunda stratejik ortaklıklar kurduğu ülkelerdeki üretim, işleme ve geri dönüşüm potansiyelini temsil etmektedir. Söz konusu projelerin AB'nin Kritik Hammaddeler Yasasıyla altı çizilen hedeflerine ulaşma çabalarında önemli bir rol oynaması beklenmektedir.
• Toplantıda temsil edilen hammadde sektörleri arasında lityum (Almanya, Çekya, İspanya, Finlandiya) ve kritik nadir toprak elementleri (Estonya, Polonya) ile geri dönüşüm sektörleri (Fransa, İtalya, İsveç, Romanya) yer almıştır. Ayrıca, ortak konumundaki ülkeler Grönland'da bir molibden madenciliği projesi; Norveç'te bir doğal grafit projesi; Kazakistan'dan ungsten sahaları; Kanada'da bir nadir toprak elementi üretim ve işleme projesi ve Arjantin'de bir lityum tuzlu su çıkarma ve işleme projesi üzerinde çalışacaklardır. Komisyon tarafından seçilen tüm projelerin 2030'dan önce başlaması beklenmektedir.
• Kritik Hammaddeler Yasası yürürlüğe girdiğinde, 2024 yılında başlatılması beklenen "Stratejik Projeler" için ilk başvuru çağrısı için anılan projelerin ve diğer proje temsilcilerinin gerekli hazırlıkları yapması beklenmektedir.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen tarafından 2022'de duyurulan ve Komisyon tarafından Mart 2023'de sunulan Kritik Hammaddeler Yasası taslağı üzerinde Komisyon, AB Konseyi ve Avrupa Parlamentosu (AP) arasında devam eden üçlü müzakerelerde 13 Kasım 2023 tarihinde siyasi uzlaşı sağlandığı, bahse konu siyasi uzlaşının 12 Aralık günü AP'de onaylanmış olduğu, halihazırda uzlaşının Konsey tarafından resmi olarak onaylanması ve onaylanan metnin AB Resmi Gazetesinde yayımını takip eden yirminci günde yürürlüğe girmesi beklendiği ifade edilmektedir.

Yasada, hammaddeler kritik ve stratejik olarak sınıflandırıldığı, yasa çerçevesinde, stratejik hammaddeler listesinin, yeşil ve dijital dönüşümü destekleyen stratejik teknolojilerde veya savunma veya uzay uygulamalarında kullanımları dikkate alınarak yüksek stratejik öneme sahip olan ve küresel arz ile öngörülen arz arasında dengesizlik bulunması söz konusu olan hammaddeleri içermesi öngörüldüğü belirtilmektedir. Öte yandan, kritik hammaddeler listesinin ise, tüm stratejik hammaddelerin yanı sıra AB ekonomisinin geneli için yüksek öneme sahip olan ve tedarik kesintisi riskinin yüksek olduğu diğer hammaddeleri de içermesinin öngörüldüğü belirtilmektedir.

Kritik Hammaddeler Yasa taslağında, anılan hammaddelerin AB'nin yıllık tüketiminin en az %10'una karşılık gelen kısmının AB'de üretilmesi, en az %40'ının AB'de işlenmesi ve en az %25'inin ise geri dönüşümden elde edilmesi, her bir stratejik hammaddenin tüketiminin %65'inden fazlasının tek bir üçüncü ülkeden tedarik edilmemesinin hedeflendiği bildirilmektedir.

Bilgilerinizi rica ederiz.