AB'de Elektrikli Araçların Batarya Atıklarının Korunması
Sayın Üyemiz,
Türkiye İhracatçılar Meclisinden alınan bir yazıda, T.C. Ticaret Bakanlığının bir yazısına atıfla, Avrupa Parlamentosu (AP) Üyeleri Thomas Pellerin-Carlin (S&D) ve Lídia Pereira (PPE) tarafından, 8 Nisan 2025 tarihinde, Avrupa Komisyonu'na iletilen ve AB'de elektrikli araçların batarya atıklarının korunması ve geri dönüşümüne ilişkin yazılı soruya, Avrupa Komisyonu Çevre, Su Dayanıklılığı ve Rekabetçi Döngüsel Ekonomiden Sorumlu Komiser Jessika Roswall tarafından verilen yanıtın 1 Temmuz 2025 tarihinde yayınlandığı aktarılmıştır.
Bahse konu yazılı soruda, AB'de elektrikli araç bataryalarının geri dönüşümünün iyileştirilmesinin, Birliğin kritik hammaddeler konusunda özerkliğini ve dayanıklılığını artırmak açısından büyük önem taşıdığı belirtilerek; nikel, kobalt ve lityum gibi değerli hammaddeleri içeren batarya atığının ana maddesi “black mass”in (kara kütle) ekonomik değere dönüştürülmesinin, özellikle batarya, savunma sanayi ve döngüsel ekonomi açısından stratejik önem taşıdığı; ancak halihazırda batarya atıklarının AB dışındaki ülkelere ihraç edilmesinin, AB içinde taşınmasından daha kolay olmasının endişe verici bulunduğu; bu durumun bir nedeninin, düzenlemelerin uyumlaştırılmamış olması olduğu; Komisyon'un yakın zamanda batarya atıklarını tehlikeli atık olarak sınıflandırma kararının, doğru yönde atılmış bir adım olarak görüldüğü ve böylece OECD üyesi olmayan üçüncü ülkelere kolayca ihraç edilmesinin önüne geçilmesinin hedeflendiği; bununla birlikte, atıkların önemli bir bölümünün OECD üyesi olan Güney Kore'ye ihraç edildiği belirtilmektedir.
Bu doğrultuda, soruda, Komisyon'un, batarya atıklarının AB içinde taşınmasına ilişkin kuralları uyumlaştırmak, hammaddenin AB'de tutulması ve geri dönüşümüne yönelik ekonomik bir model geliştirilmesi amacıyla hangi adımları atmayı planladığının sorulmakta olduğu aktarılmaktadır.
Komisyon adına, Roswall tarafından verilen yanıtta;
- Bertaraf amaçlı atıklar, tehlikeli atıklar ve geri kazanım amaçlı gönderilen çoğu karışık atık için ön bildirim ve onay prosedürünün geçerli olduğu; ilgili operatörün, sevkiyatın gerçekleşmesinden önce ilgili tüm ülkelerin (çıkış, varış ve transit ülkeleri dahil) yetkili makamlarından önceden onay alması gerektiği;
- Yeni Atık Sevkiyat Tüzüğü'nün, bu süreci basitleştireceği, elektronik sisteme geçileceği ve Mayıs 2026 itibarıyla merkezi bir sistem ile bilgi alışverişinin sorunsuz işlemesinin sağlanacağı;
- Merkezi sistem ile bazı yetkili kuruluşlar tarafından işletilen yerel sistemler ve ticari yazılım sağlayıcılarının sunduğu yazılımlar arasında belge ve bilgi alışverişine olanak tanıyacak bir merkez geliştirileceği;
- Bilgi ve belgelerin elektronik olarak iletilmesi ve değişimini sağlayacak bu sistemlerin birlikte çalışabilirliğine ilişkin uygulama tüzüğünün yakın dönemde yayınlanacağı;
- Geri dönüşümle ilgili olarak, Batarya Tüzüğü'nün 72(3) maddesi gereği, atık bataryalar veya bu bataryaların bileşenlerinin AB dışına ihraç edilmesi için, ihracatçının, işlemin Batarya Tüzüğü'nde ve insan sağlığı ile çevrenin korunmasına ilişkin diğer AB mevzuatında belirtilen şartlarla eşdeğer koşullarda gerçekleştirildiğini, varış ülkesinin yetkili makamı tarafından onaylanmış belgelerle kanıtlaması gerektiği;
- Tüm bu düzenlemeler ve uygulamalarla, batarya atıklarının AB içinde geri dönüşümüne ilişkin ekonomik modelin iyileştirilmiş olacağının ifade edildiği belirtilmiştir.
Bu bağlamda, ilgili yazılı soru ve yanıta aşağıdaki bağlantıdan ulaşılabileceği belirtilmektedir.
Bilgilerinizi rica ederiz.
İlgili Yazılı Soru ve Yanıt Adres Bağlantısı:
https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/E-10-2025-001428_EN.html