Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM)

                     Avrupa Birliği Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) Hakkında Sık Sorulan Sorular

Bu çalışmadaki soru ve cevaplar 1 Ekim 2023'te yürürlüğe giren Avrupa Birliği (AB) Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması'nın (SKDM) geçiş aşaması ve Ocak 2026'da başlayacak olan nihai uygulama döneme ilişkin AB'nin resmi websitesinde yer alan soru-cevap dokümandan faydalanılarak hazırlanmıştır.

AB Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) nedir ve neden uygulamaya konulmuştur?

AB, iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında Yeşil Mutabakat çerçevesinde 2030 yılına kadar sera gazı emisyonlarını %55 azaltmayı ve 2050 yılına kadar iklim açısından nötr olmayı hedeflemektedir. Bu doğrultuda Temmuz 2021'de sunulan "55'e Uyum" politikaları tasarlanmıştır. AB, kendi içindeki işletmelerin faaliyetlerini karbon vergisi veya emisyon ticaret sistemi olmayan AB dışı ülkelere taşıması anlamında kullanılan “karbon kaçağı” (carbon leakage) riskini azaltmayı amaçlamaktadır.

Bu kapsamda Ekim 2023'te yürürlüğe giren Avrupa Birliği (AB) Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (Carbon Border Adjustment Mechanism - SKDM) AB'ye ithal edilen belli ürünlerin sera gazını raporlama yükümlülüğü getirmektedir. 2025 yılı sonuna kadar devam eden geçiş aşamasında mali yükümlülük bulunmamatadır. Ancak Ocak 2026 itibariyle mali yükümlülük getirecek olan nihai uygulama dönemi başlayacaktır.

AB SKDM kapsamında yer alan sektörler ve Gtipler nelerdir?

SKDM demir-çelik, alüminyum, çimento, gübre, elektrik ve hidrojen sektörlerini kapsamaktadır. SKDM Tüzüğünün Ek I'inde ilgili sektörler altındaki gtip'ler ve kapsamdaki sera gazları listelenmektedir.

Alüminyum 

7601

İşlenmemiş Alüminyum

7603

Alüminyum Tozları ve İnce Pulları

7604

Alüminyumdan Çubuklar ve Profiller

7605

Alüminyum Teller

7606

Alüminyum Saclar, Levhalar, Şeritler (Kalınlığı 0,2 mm. yi Geçenler)

7607

Alüminyumdan Yaprak ve Şeritler (Kalınlık <= 0, 2 mm)

7608

Alüminyumdan İnce ve Kalın Borular

7609.00.00

Alüminyum Boru Bağlantı Parçaları (Rakorlar, Dirsekler, Manşonlar vb.)

7610

Aluminyumdan inşaat (94.06'daki prefabrik yapılar hariç) , inşaat aksamı ve inşaat için aluminyum saclar, çubuklar,profiller, borular ve benzerleri

7611.00.00

Aluminyumdan depolar, sarnıçlar, küvler vb. kaplar (sıkıştırılmış/sıvı gaz için olmayan); hacmi > 300 Lt, mekanik/termik tertibatı bulunmayan

7612

Aluminyumdan depolar, fıçılar, variller, bidonlar vb. kaplar (sıkıştırılmış/sıvı gaz için olmayan); hacmi <= 300 Lt, mekanik/termik tertibatı olmayan

7613.00.00

Sıkıştırılmış veya sıvılaştırılmış gaz için aluminyumdan kaplar

7614

Aluminyumdan demetlenmiş teller, kablolar, örme halatlar ve benzerleri (elektrik için izole edilmemiş olanlar)

7616

Aluminyumdan diğer mamuller

 

 

Demir - Çelik

72

Demir ve Çelik 

(Aşağıdaki GTİP'ler hariç)

7202.2 - Ferro-silisyum

7202.30.00 - Ferro-siliko-mangan

7202.50.00 - Ferro - siliko - krom

7202.70.00 - Ferro - molibden     

7202.80.00 - Ferro - tungsten ve ferro - siliko - tungsten

7202.91.00 - Ferro - titanyum ve ferro - siliko - titanyum 

7202.92.00 - Ferro - vanadyum

7202.93.00 - Ferro - niobyum

7202.99 - Diğer ferro - alyajlar

7202.99.10 - Ferro - fosfor

7202.99.30 - Ferro - siliko - magnezyum

7202.99.80 - Diğer ferro - alyajlar

    

7204 - Dökme demirin, demirin veya çeliğin döküntü ve hurdaları veya bunların yeniden ergitilmesi ile elde edilen külçeler
   

2601.12.00

Demir cevherleri ve zenginleştirilmiş demir cevherleri (kavrulmuş demir piritleri hariç) (ağlomere edilmiş)

7301

Demir veya Çelikten Palplanşlar; Demir veya Çelikten Kaynak Yapılmış Profiller

7302

Demir veya Çelikten Demiryolu ve Tramvay Hattı Malzemesi (Ray, Makas Dilleri, Makas Göbekleri, Gergi

7303.00

Dökme Demirden İnce ve Kalın Borular ve İçi Boş Profiller

7304

Demir (Dökme Demir Hariç) ve Çelikten İnce ve Kalın Borular ve İçi Boş Profiller (Dikişsiz)

7305

Demir veya Çelikten Diğer İnce ve Kalın Borular (Kaynaklı, Perçinli) (Kesitleri Daire Şeklinde)

7306

Demir veya Çelikten Diğer İnce ve Kalın Borular ve İçi Boş Profiller

7307

Demir veya Çelikten Boru Bağlantı Parçaları (Rakorlar, Dirsekler ve Manşonlar Gibi)

7308

Demir veya Çelikten İnşaat ve İnşaat Aksamı, İnşaatta Kullanılmak Üzere Hazırlanmış Demir veya Çelik

7309.00

Demir veya Çelikten Depo, Sarnıç, Küvler vb Kaplar (Hacmi > 300 Lt ve Mekanik veya Termik Tertibatı

7310

Demir veya Çelikten Depo, Sarnıç, Küvler vb Kaplar (Hacmi <= 300 Lt ve Mekanik veya Termik Tertibatı

7311.00

Demir veya Çelikten Sıkıştırılmış veya Sıvı Hale Getirilmiş Gazlar İçin Kaplar

7318

Demir veya çelikten vida, civata, somun, tirfon, çengelli vida, perçin çivi, pim, kama, rondela (yaylanmayı sağlayıcı rondelalar dahil) vb eşya

7326

Demir veya çelikten diğer eşya

 

Elektrik Enerjisi

2716.00.00

Elektrik Enerjisi

 

Gübre

2808.00.00

Nitrik Asit; Sülfonitrik Asitler

2814

Saf Amonyak veya Amonyağın Sulu Çözeltileri

2834.21.00

Potasyum Nitrat

3102

Azotlu Mineral veya Kimyasal Gübreler

3105

Azot, Fosfor ve Potasyumun İkisini veya Üçünü İçeren Mineral veya Kimyasal Gübreler 

(Aşağıdaki GTİP hariç)

3105.60.00 - Fosforun ve potasyumun ikisini de içeren diğer mineral veya kimyasal gübreler

 

 

Çimento 

2507.00.80

Diğer kaolinli killer

2523.10.00

Çimento; Klinker

2523.21.00

Çimento; Portland; Beyaz

2523.29.00

Çimento; Portland; Diğer

2523.30.00

Çimento; şaplı

2523.90.00

Su Altında Sertleşen Diğer Çimentolar

 

Hidrojen

2804.10.00

Hidrojen

 

SKDM hangi aşamadadır?

Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Birliği Konseyi 10 Mayıs 2023'te SKDM Tüzüğünü (2023/956) kabul etmiştir. SKDM, 1 Ekim 2023'te geçiş dönemine girmiştir. Emisyonların raporlanmasına ilişkin kurallar ve gereklilikler AB Uygulama Yönetmeliğinde (2023/1773) belirtilmiştir. SKDM'ye yönelik ikincil mevzuat çalışmaları sürmektedir. SKDM'nin şu anki geçiş döneminde mali yükümlülüğü yoktur; mali yükümlülük geçiş dönemi bittikten sonra, Ocak 2026'da başlayacaktır. Avrupa Komisyonu, geçiş dönemine ilişkin ayrıntılı kılavuzlar yayınlamaktadır.

SKDM nasıl işlemektedir?

SKDM, AB'nin ithal ettiği ürünlerin gömülü karbon emisyonlarına uygulanmaktadır. 2026'dan itibaren AB'de bulunan ithalatçılar, ithal ettiği malların karbon fiyatına karşılık gelen SKDM sertifikalarını satın alacaklar. Ancak üçüncü ülkelerde halihazırda bir karbon bedeli ödenmişse, bu maliyet SKDM yükümlülüğünden düşülebilir. Başlangıçta demir-çelik, çimento, gübre, alüminyum, hidrojen ve elektrik sektörlerine uygulanacaktır.

SKDM'nin AB Emisyon Ticaret Sistemi ile ilişkisi nedir?

AB Emisyon Ticaret Sistemi Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) karbon emisyonlarını sınırlayıp  emisyon ticaretini düzenlemektedir. AB ETS'si  büyük sanayi tesislerinden salınabilecek sera gazı emisyonları için bir üst sınır belirlemektedir. Emisyon tahsisatları borsa gibi ETS piyasasında satın alınmaktadır. AB ETS'si kapsamında karbon kaçağını önlemek amacıyla sanayiye belirli miktarda ücretsiz tahsisat yapılmaktadır. Karbonsuzlaşmayı teşvik etmek için AB ETS'sinde ücretsiz tahsisatların sayısı zamanla azaltılmaktadır. ETS'de ücretsiz tahsisatların azaltılmasıyla SKDM kademeli olarak devreye girecektir.

SKDM, AB ETS'si ile bütünleşmiş bir şekilde çalışmak üzere tasarlanmıştır. SKDM AB'nin ithal ettiği SKDM mallarının gömülü karbon emisyonları için sertifika gerektirmektedir. ETS'den farklı olarak SKDM sertifikaları sınırsız sayıda satın alınabilmektedir. SKDM'nin 2026'da mali yükümlülük getiren döneminin tam olarak uygulanmaya başlamasıyla ETS kapsamında verilen ücretsiz tahsisatlar azaltılacak ve SKDM bu süreçle paralel olarak devreye girecektir. SKDM sertifika fiyatlarının AB ETS tahsisat fiyatlarıyla benzer olması beklenmektedir. SKDM'nin AB dışındaki emisyon ticaret sistemleriyle uyumunun, geçiş dönemi sonunda belirlenecek kural ve süreçlerle desteklenmesi planlanmaktadır. SKDM sektörlerindeki ücretsiz tahsisatlar 2034'te tamamen kaldırılana kadar SKDM'nin yalnızca AB ETS kapsamında ücretsiz tahsisatlardan yararlanmayan emisyonlara uygulanması planlanmaktadır.

Hangi sektörler SKDM kapsamına alındı ? Neden?

SKDM başlangıçta çimento, demir ve çelik, alüminyum, gübre, hidrojen ve elektrik sektörlerini kapsamaktadır. Karbon kaçağı riski ve yüksek emisyon yoğunluğu gibi belirli kriterlere göre SKDM sektörleri belirlenmiştir. SKDM'nin 2026 yılından itibaren mali yükümlülük getiren dönemine  geçildiğinde ETS kapsamındaki sanayi sektörlerinin emisyonlarının %50'sinden fazlasını temsil edeceği öngörülmektedir. Gelecekte SKDM diğer ETS sektörlerini de kapsayacak şekilde genişletilebilir.

SKDM hangi mallara uygulanmaktadır?

Gömülü emisyonların raporlanması gereken SKDM malları, Tüzüğün (2023/956) 1 sayılı ekinde (Annex-1) 8 haneli gümrük tarife kodları ile belirtilmiştir.

EK 1'de yer alan ürünler (SKDM malları), gömülü emisyonların izlenmesi ve paylaşılması gerekmektedir.

Bitmiş veya yarı bitmiş ürünlerin SKDM'deki yeri nedir?

SKDM ağırlıklı olarak temel mallara uygulanmaktadır.  Ancak cıvata (kodu 7318 XX XX) gibi kimi bitmiş ürün/aşağı yönlü ürünlere de uygulanmaktadır. ETS kapsamında bulunan mal ve sektörlerin SKDM kapsamına dahil edilip edilmeyeceğini değerlendirmek için geçiş dönemi sonunda SKDM Tüzüğü belli kriterlere göre gözden geçirilecektir.

Avrupa Birliği SKDM'nin kapsamını genişletecek mi?

Olabilir. SKDM'nin geçiş döneminin sonunda Komisyon SKDM uygulamasını gözden geçirecektir. Bu kapsamda toplanan verilere dayanarak SKDM'nin karbon riski taşıyan diğer mallara ve sektörlere genişletilme olasılığı değerlendirilecektir. SKDM kapsamının genişletilmesi için Komisyonun önerisi, Avrupa Parlamentosu ve Konseyi'nin yasa değişikliğini kabulü gerekir.

SKDM ikinci el ürünler için geçerli midir? 

Evet. SKDM, AB'nin ithal ettiği ve serbest dolaşıma giren tüm mallar için geçerlidir.

SKDM iade edilen mallar (returned goods) için geçerli midir?

AB Gümrük Kanunu'nun 203. maddesine göre düzenlenmiş, AB'de serbest dolaşıma girip vergi muafiyetinden yararlanmış iade edilen mallar (returned goods) için geçiş döneminde SKDM raporlama yükümlülüğü bulunmamaktadır. Bu nedenle söz konusu ürünlerin gömülü emisyonlarının üç aylık SKDM raporlarına dahil edilmesine gerek yoktur. Ancak AB Gümrük Kanunu'nun 205. maddesi kapsamında tanımlanan ve dahilde işleme ardından yeniden ihraç edilmiş (re-export) iade edilen mallar için raporlama gereklidir. Beyan sahibinin söz konusu malların gömülü emisyonlarını diğer SKDM mallarıyla birlikte raporlaması gerekmektedir.

SKDM'nin nihai uygulama döneminde, AB Gümrük Kanunu'nun 203. maddesinde tanımlanmış olan iade edilen mallar ise  yıllık SKDM beyanında raporlanacak ancak söz konusu ürünlerin toplam gömülü emisyonları için "0 (sıfır)" değerinin girilmesi gerekecektir. AB Gümrük Kanunu 205. Maddede tanımlanan iade mallar için SKDM'ye tabi herhangi ürün gibi gömülü emisyonun raporlanması gerekmektedir. Yukarıdaki iade edilen mal (returned goods) yalnızca AB dışı menşeili mallar için geçerlidir. Menşe kurallarına göre AB menşeli malların AB'ye iade edilmesi durumunda SKDM uygulanmaz.

Ambalaj SKDM kapsamında mıdır?

Ambalajın 8'li GTİP kodunun gümrük beyannamesinde belirtilmesi ve SKDM Tüzüğü Ek I kapsamında olması durumunda ambalaj SKDM'ye tabidir.

AB'nin dış bölgelerinde üretilen mallar için SKDM geçerli midir?

SKDM, yalnızca üçüncü ülkelerden yapılan ithalat için geçerlidir. La Réunion, Mayotte, Guadeloupe ve Martinik gibi AB'nin gümrük bölgesi içinde olan yerlerden AB'nin yaptığı  ithalat SKDM'ye tabi değildir.

Hangi üçüncü ülkeler SKDM kapsamına girmektedir? 

AB'nin, AB dışındaki tüm ülkelerden gerçekleştirdiği mal ithalatı SKDM kapsamına girmektedir. Ancak AB ETS'ye katılan veya AB ETS'ye bağlı emisyon ticaret sistemi bulunan ülkeler, çifte vergilendirmeyi önlemek amacıyla SKDM'den muaf tutulmuştur.

Geçiş döneminde SKDM nasıl işler?

1 Ekim 2023'te başlayan geçiş dönemi 2025 yılı sonunda bitecektir. Bu geçiş döneminde her çeyreğin sonunda AB'nin ithal ettiği ve SKDM'ye tabi ürünlerin gömülü emisyonları raporlanmalıdır. Bu dönemde ödeme yapılması gerekmeyecektir. Beyan yükümlüleri, çeyreklik SKDM raporlarını sunmak için SKDM Geçiş Dönemi Kayıt Sistemine erişim sağlamak amacıyla bulundukları ülkedeki ulusal yetkili makamla (National Competent Authority - NCA) iletişime geçmelidir.

SKDM'ye uyulmaması durumunda ceza var mıdır?

Evet, 1 Ekim 2023'ten itibaren SKDM ürünlerindeki gömülü emisyonların raporlanması zorunludur. Raporlanmayan emisyonun tonu başına 10 Avro ile 50 Avro arasında değişen cezalar uygulanabilir. Eksik veya hatalı raporlamalarda ulusal yetkili makam (National Competent Authority - NCA) düzeltme süreci başlatabilir. Hataların düzeltilmesi için beyan yükümlülerine olanak tanınır. Eğer gerekli adımlar atılmazsa, ulusal yetkili makam ceza uygulayabilir.

Gömülü emisyonların raporlanmasına ilişkin ayrıntılı bilgiyi nerede bulabilirim?

Gömülü emisyonlarının geçiş dönemi için belirlenen raporlama kuralları, Uygulama Yönetmeliğinde (2023/1773) mevcuttur. Komisyon SKDM mal ithalatçıları ve üçüncü ülke üreticileri için olmak üzere iki rehber belge yayınladı ve söz konusu belgeleri periyodik olarak güncelleyecek. Ayrıca üreticiler ile ithalatçılar arasındaki bilgi alışverişini kolaylaştırmak için isteğe bağlı bir excel şablonu da sunmuştur. Bu belgeler SKDM web sayfasında bulunabilir. AB dışındaki üreticiler için yayınlanan kılavuz, Türkçe dahil birçok dile çevrilmiştir.

Excel şablonunun kullanılması zorunlu mudur?

Hayır, excel şablonunun kullanılması zorunlu değil ancak tavsiye edilmektedir. Bu şablon, Uygulama Yönetmeliğinde (2023/1773) belirtildiği doğrultuda SKDM ürünlerinin gömülü emisyonlarının hesaplanmasına yardımcı olmaktadır. Şablon, hesaplama için ilgili kaynak akışlarının, emisyon kaynaklarının, elektrik tüketiminin yanı sıra ilgili girdilerin hesaplama için dikkate alınmasını sağlamaktadır. Şablon, raporlama yapan beyan sahibinin ihtiyaç duyduğu tüm bilgileri içeren bir "Özet_İletişim (Summary_Communication)" adlı çalışma sayfası içermektedir. Bu çalışma sayfası üçüncü ülke üreticileri ile AB ithalatçıları (veya temsilcileri) arasındaki iletişimi kolaylaştırır. SKDM web sitesinde doldurulmuş örnekler bulunmaktadır. Ek olarak yapılması gereken tüm adımları gösteren eğitim videosu da websitesinde bulunmaktadır.

Yanlış veya yetersiz bilgi beyanından kim sorumludur? 

Sorumluluk beyan yükümlüsüne aittir. Söz konusu yükümlü AB'deki ithalatçı veya dolaylı gümrük temsilcisi olabilir. Ulusal yetkili makam (Natinoal Competent Authortity - NCA), raporlama yükümlüsü ile uygun bir diyalog yürütmekten sorumlu olup ceza uygulayabilir.

Sorular için kiminle iletişime geçebilirim? 

Sorularınızı ilgili ulusal yetkili makam (Natinoal Competent Authortity- NCA) ve Komisyon'a sorabilirsiniz.  Ulusal yetkili makamların listesi, Komisyonun SKDM web sayfasında yayınlanmış olup sürekli olarak güncellenmektedir: SKDM websitesi

Raporlamadan kim sorumlu?

Gümrük yetkilileri, geçiş dönemi boyunca gümrük beyan sahiplerine raporlama yükümlülükleri hakkında bilgi vereceklerdir. Beyan yükümlüsü, gümrük beyanını kimin verdiğine bağlı olarak ya AB'deki ithalatçı ya da dolaylı gümrük temsilcisi olacaktır. Gümrük yetkilileri, beyan yükümlülülerini bilgilendirme şeklinde serbesttir. 

Raporlama yükümlülüğünden sorumlu kişi şunlardan biri olabilir: 

1. (i) Malların serbest dolaşımına ilişkin gümrük beyanını ithalatçı kendi adına ve kendi hesabına verdiğinde; (ii) aynı zamanda gümrük beyanı verme yetkisine sahip raporlama yükümlüsü olup malların ithalatını beyan ettiğinde raporlamadan ithalatçı sorumlu olur. 

2. 952/2013 sayılı Tüzüğün 18. maddesine göre atanmış dolaylı gümrük temsilcisi tarafından gümrük beyanı verildiğinde; ithalatçının AB dışında yerleşik olduğu durumlarda; veya 2023/956 sayılı Tüzüğün 32. maddesine uygun olarak dolaylı gümrük temsilcisi raporlama yükümlülüklerini kabul ettiğinde raporlamadan dolaylı gümrük temsilcisi sorumlu olur. Atanan dolaylı gümrük temsilcisi AB'de yerleşik olmalı ve ilgili AB üyesi devletin gümrük temsilcileri için belirlediği koşullara uymalıdır.

EORI numarası nedir ve SKDM raporlamasınaki rolü nedir?

EORI numarası "Ekonomik Operatör Kayıt ve Kimlik numarası" (Economic Operators Registration and Identification number - EORI numarası) ibaresinin kısaltmasıdır. AB gümrük bölgesinde ekonomik operatörlere veya kişilere gümrük amaçları doğrultusunda bir gümrük otoritesi tarafından verilen benzersiz bir kayıt ve kimlik numarasıdır. Herhangi bir AB Üye Devleti'nde ilgili kişinin gümrükle ilgili faaliyetleri için EORI numarası kullanılabilir. Örneğin Hollandalı bir şirket, Hollanda EORI numarasıyla İspanya'da serbest dolaşıma giriş beyanı verebilir. Eğer Hollandalı şirket bir gümrük temsilcisi kullanmak isterse bu temsilci İspanya'da yerleşik olabilir ancak bu zorunlu değildir. SKDM beyan yükümlüleri, gümrük beyanı yaparken gümrük makamlarına sundukları EORI numarasını kullanarak SKDM raporlarını sunmalıdır. Her ekonomik operatör yalnızca bir EORI numarasına sahip olabilir. SKDM raporlaması için ulusal yetkili makam, beyan yükümlüsünün EORI numarasını aldığı AB Üye Devleti'ndeki ulusal yetkili makam olacaktır.

Farklı AB üyelerinde bulunan bağlı şirketlerinin farklı EORI numaraları varsa, şirketler merkezi olarak raporlama yapabilir mi?

Farklı bağlı şirketler farklı EORI numaraları ile ayrı SKDM raporlamaları yapabilir. Bunun yanı sıra bir çokuluslu şirket, birden fazla grup kuruluşunun gümrük yükümlülüklerini ve SKDM raporlamasını gerçekleştirmesi için tek bir dolaylı gümrük temsilcisi atayabilir. Söz konusu dolaylı gümrük temsilcisi tüm grup kuruluşları için merkezi düzeyde SKDM yükümlülüklerini yerine getirebilir. Diğer bir ihtimal ise grup içerisindeki bir kuruluşun diğer tüm grup birimlerinin ithal ettiği SKDM malları için dolaylı gümrük temsilciliği yapmasıdır.

Raporlama yükümlülükleri nelerdir? Raporu ne zaman sunmam gerekiyor?

1 Ekim 2023'ten 31 Aralık 2025'e kadar sürecek olan SKDM geçiş dönemi boyunca SKDM raporu üç ayda bir sunulmak zorundadır. Raporda bir önceki çeyrek dönemde AB'ye ihraç edilen mallarla ilgili bilgiler yer almalıdır. İlgili çeyrek dönemin bitiminden en geç bir ay sonra rapor sunulmalıdır.

Rapor Tüzüğün 35. maddesinde belirtilen şu bilgileri içermelidir: 

  • SKDM'ye tabi ürünlerin toplam miktarı
  • Gerçek toplam gömülü emisyonlar
  • Toplam dolaylı emisyonlar
  • mevcut indirimler veya diğer telafiler de dikkate alınarak AB'ye ihraç edilen malların gömülü emisyonları için menşe ülkede ödenen karbon fiyatı (varsa ilgili girdileri de kapsamalı).

Teknik hatalar nedeniyle ilk SKDM raporunu beyan edemedim. Ne yapmalıyım?

Teknik hatalar nedeniyle SKDM raporu teslim tarihine kadar beyan edilemezse, geç beyan talep etmek için Ulusal Yetkili Otorite ile iletişime geçebilir. 1 Ekim 2024 itibarıyla SKDM Geçiş Dönemi Kayıt Sistemi yoluyla SKDM rapor geç beyan talebi yapılamamaktadır. Geç beyan • hakkında daha fazla bilgi için, SKDM web sitesinde "Nereye rapor edilir" bölümünde yayımlanan “SKDM Geç Beyanı” belgesine başvurabilirsiniz.

SKDM raporu son teslim tarihi içerisinde ibraz edilmediğinde ne olur?

SKDM raporunun raporlama süresi içinde sunulmaması Uygulama Yönetmeliğinin ihlali anlamına gelmektedir. Son teslim tarihine kadar SKDM raporu sunulmaması durumunda cezalar uygulanabilir. Eğer beyan yükümlüsü SKDM raporunu son teslim tarihine kadar ibraz etmezse Ulusal Yetkili makam SKDM Geçiş Dönemi Kayıt Sistemi aracılığıyla bir rapor sunma talebinde bulunacaktır. Beyan yükümlüsü kayıtlı değilse, ulusal yetkili makam kayıt sistemi dışında iletişim kuracaktır. 

Bunun dışında beyan yükümlüsü son teslim tarihinden sonra SKDM raporu sunmak için yerleşik oldukları Üye Devletin yetkili makamıyla iletişime geçmelidir. Bunu SKDM Geçiş Dönemi Kayıt Sisteminde yer alan talep aracılığıyla yapmalıdır. Beyan yükümlüleri, sisteme kayıtlı değilse SKDM web sitesinde “where to report” bölümünde yayınlanan "Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması için Geçici Ulusal Yetkili Makam Listesi (Provisional list of NCAs for the Carbon Border Adjustment Mechanism)” belgesinde belirtilen irtibat noktaları ile iletişim kurmalıdır. 

Ulusal Yetkili Makam raporlama yükümlüsüne bir referans numarası sağlayacaktır. Söz konusu  referans numarası beyan yükümlüsünün SKDM Geçiş Dönemi Kayıt Sisteminde “Request delayed submission (Requested by NCA)" butonunu kullanmasına olanak tanıyacaktır. Beyan yükümlüsüne raporu sunması için 30 gün süre verilecektir.

Gecikme talebi butonu hakkında daha ayrıntılı bilgi için, Komisyonun SKDM web sitesinde "Kılavuz" bölümünde yayınlanan “SKDM-Beyan Sahipleri İçin Geç Teslim Talebi Süreci (CBAM - Request Delayed Submission Process for declarants)” belgesini inceleyebilirsiniz.

SKDM ürünleri ihraç edilmeyen bir raporlama dönemi için SKDM raporu sunulmalı mı?

Eğer üç aylık dönemde herhangi bir SKDM ürünü ihraç etmediyseniz, SKDM raporu sunmanıza gerek yok.

İlgili işletmecilerin/tesislerin raporlanması zorunlu mudur?

Genel bir kural olarak beyan yükümlülerinin SKDM mallarının üretildiği operatörler/tesisler hakkında bilgi raporlamaları zorunludur. Bu kuraldan sapma olarak beyan yükümlüleri, Komisyon tarafından sağlanan ve yayımlanan varsayılan değerler de dahil olmak üzere Uygulama Yönetmeliğinin (2023/1773) 4(3) maddesine göre belirlenen diğer yöntemleri kullanarak gömülü emisyonları hesaplamaları halinde, 30 Haziran 2024'e kadar gerçekleşen ithalatlar için bu bilgileri sağlamayabilirler. Operatörler/tesislerin SKDM Geçiş Dönemi Kayıt Sistemi içinde yer alan operatör/tesis kaydına eklenmesi zorunlu değildir. Operatörler/tesisler hakkındaki bilgiler, önceden operatör/tesis kaydına kaydedilmeksizin doğrudan SKDM raporuna girilebilir.

Malları üreten işletmeci artık mevcut değilse ne yapmalıyım?

Uygulama Yönetmeliğinde kapatılmış operatörler tarafından üretilen mallar için bir istisna bulunmamaktadır. Bu nedenle diğer tüm SKDM mallarının ithalatında olduğu gibi aynı raporlama yükümlülükleri geçerlidir. Ancak beyan yükümlüsü, operatör artık mevcut olmadığı için raporlama yükümlülüklerine uyamıyorsa, benzer veya aynı mallar için emisyon verilerini kullanabilir. Bunu ek bilgi olarak açıkça belirtmelidir. Benzer veya aynı malların tanımı için Uygulama Yönetmeliğinin (2015/2447) 1(14) ve 1(4) maddelerine bakınız. Ek olarak operatörün adı ve operatör kimliği alanında operatörün artık mevcut olmadığı belirtilmelidir. Komisyon ve Ulusal Yetkili Makam gözden geçirme sürecinde bu beyanların doğruluğunu kontrol edebilir ve gerekli görülmesi halinde bir düzeltme süreci başlatabilir.

2026'dan sonra AB ithalatçısı yetkilendirilmiş bir SKDM beyan yükümlüsü değilse SKDM ürünlerinin ithalatını yasaklayacak mısınız? 

Evet. SKDM Tüzüğünün 25. Maddesine göre gümrük otoriteleri yetkilendirilmiş bir SKDM beyan yükümlüsünden başka bir kişinin mal ithalatına izin vermemektedir.

SKDM raporlaması nihai uygulama döneminde nasıl yapılacaktır? 

SKDM raporu, yetkilendirilmiş SKDM beyan yükümlüsü tarafından SKDM Kayıt Sistemi aracılığıyla sunulacaktır. Kesin dönemde SKDM Geçici Kayıt Sistemi, SKDM Kayıt Sistemi ile değiştirilecektir.

Nihai dönemde Avrupa Komisyonu'nun rolü ne olacaktır?

Geçiş döneminde olduğu gibi, Komisyon SKDM Kayıt Sistemini yönetmeye, beyan yükümlüleri tarafından iletilen SKDM raporlarını gözden geçirmeye, Ulusal Yetkili makamlar (NCA) ile olası sorunların iletişimini kurmaya; SKDM'nin uygulanmasını ve SKDM'den kaçınma risklerini takip etmeye devam edecektir. Ek olarak Komisyon, SKDM sertifikalarının satışını yönetmek için merkezi bir platform oluşturacaktır. Ekonomik operatörler söz konusu platformda SKDM sertifikalarını satın alacak ve bu sertifikaları teslim edebileceklerdir.

Ulusal Yetkili Makam (National Competent Authority - NCA) Nedir?

Her Üye Devlet, SKDM'nin uygulanmasından sorumlu bir ulusal yetkili makam (NCA) belirlemiştir. Ulusal yetkili makamlar, raporların kalitesini kontrol eder ve gerektiğinde raporlama yapanlarla iletişime geçer. Ayrıca ceza uygulama yetkisine sahiptir. 2025'ten sonra nihai dönemde ulusal yetkili makamlar yetkilendirilmiş SKDM beyan yükümlüsü statüsünü onaylayacaktır. Komisyon'un SKDM web sayfasında ulusal yetkili makam listesi yayımlanmakta ve sürekli güncellenmektedir.

Geçiş döneminde SKDM mallarının ithalatçılarının yetkilendirilmesi gerekli midir? 

Geçiş dönemi boyunca SKDM mallarının ithalatçıları için yetkilendirme gerekli değildir. Gümrük yetkilileri, ithalat sırasında ithalatçıları raporlama yükümlülükleri hakkında bilgilendirecektir.

Geçiş döneminde doğrulama yükümlülükleri var mıdır?

Hayır, geçiş döneminde harici bir bağımsız kuruluş tarafından doğrulama zorunlu değildir. Doğrulama yükümlülükleri 2026'dan itibaren yürürlüğe girecek ve nihai uygulama dönemine ilişkin ikincil mevzuat ile belirlenecektir.

Sektörlere göre raporlanması gereken gömülü emisyonlar nelerdir?

SKDM kapsamındaki sektörlerde raporlanması gereken gömülü emisyonlar ve ilgili sera gazları aşağıda özetlenmiştir:

Sektörler: Çimento, Gübre, Demir-Çelik, Alüminyum, Hidrojen, Elektrik

Sera Gazları: Çoğunlukla CO2, bazı gübrelerde nitröz oksit ve bazı alüminyum ürünlerinde perflorokarbonlar (PFCs)

Dönemler:

Geçiş Dönemi: Çimento ve demir-çelik gibi sektörlerde hem doğrudan hem de dolaylı emisyonlar raporlanırken elektrik için sadece doğrudan emisyonlar raporlanır.

Nihai uygulama dönemi: Benzer raporlama gereksinimleri devam eder.

Hesaplama Yöntemleri: Doğrudan emisyonlar genellikle gerçekleşen emisyonlara dayanırken dolaylı emisyonlar varsayılan değerler üzerinden hesaplanabilir. Söz konusu hesaplama AB Emisyon Ticaret Sistemi ile uyumlu şekilde yapılır.

SKDM raporu için hangi belgelerin asılları sunulmalıdır? 

Orijinal bir belgenin sunulmasına gerek yoktur. Beyan yükümlüsü yalnızca SKDM Geçiş Dönemi Kayıt Sistemi aracılığıyla gerekli bilgiler sağlanmalıdır. Uygulama Yönetmeliğinin Ek III, A.2 bölümünde belirtilen şeffaflık ilkesi uyarınca üretilen malların gömülü emisyonlarının hesaplanması için gerekli tüm verilerin, ilgili destekleyici belgeler dahil olmak üzere en az 4 yıl boyunca saklanması gerekmektedir. Bu kayıtlar, beyan yükümlüsüne açıklanabilir. AB üye devletleri, SKDM raporunu gözden geçirme durumunda bu kayıtları talep edebilir.

Raporlamam gereken efektif “karbon fiyatı” nedir?

Karbon fiyatı, SKDM Tüzüğünde belirtildiği gibi üçüncü ülkelerde yürürlükte olan karbon emisyonu azaltma planı kapsamında ödenen para tutarıdır. Söz konusu malların üretimi esnasında çıkan sera gazı emisyonlarını hesaplamaya dayanan karbon fiyatı vergi, harç veya ETS kapsamında emisyon tahsisatı gibi çeşitli biçimlerde olabilir. Geçiş dönemi boyunca, raporlama yükümlüleri SKDM malının üretildiği yetki alanında ödenmesi gereken karbon fiyatını bildirmek zorundadır. Nihai dönemde ise bu bilginin açıklanması, gömülü emisyonların çifte fiyatlandırılmasını önlemek için indirim sağlayacaktır.

Sunulan veri ve raporların doğruluğunu kim kontrol edecek? 

Geçiş döneminde, Komisyon SKDM raporlarının ilk taramasını gerçekleştirip eksik veya şüpheli raporların listesini yetkili ulusal makama iletecektir. Ardından yetkili ulusal makam bir inceleme başlatıp başlatmamaya ve olası bir düzeltme prosedürü olup olmayacağına karar verecektir. Bu da nihayetinde cezalarla sonuçlanabilir.

Bildirimi yapılmış SKDM raporu düzeltilebilir mi?

Evet, Uygulama Yönetmeliğine göre halihazırda sunulmuş bir SKDM raporu raporlama döneminin bitiminden iki ay sonrasına kadar düzeltilebilir. Ayrıca, Uygulama Uygulama Yönetmeliğine göre raporlama yükümlüsü, bu sürenin ardından SKDM raporunu düzeltmek için bir talepte bulunup talep için gerekçe sunabilir. Beyan yükümlüsü SKDM Geçiş Dönemi Kayıt Sistemindeki "Talepler" butonu altında yetkili ulusal makama bir talep oluşturarak bunu yapabilirler. Yetkili ulusal makam bu talebi değerlendirip uygun olduğu durumlarda raporlama beyan sahibinin SKDM raporunu son tarihten sonra yeniden sunmasına veya düzeltmesine izin verecektir. Düzeltme yapılan SKDM raporunun yeniden sunulması veya düzeltme, yetkili makamın onayından itibaren en geç bir ay içinde yapılmalıdır.

SKDM raporunu düzeltmek istiyorum. Bireysel olarak mı düzeltmeliyim yoksa birleştirilmiş bir düzeltme raporu mu göndermeliyim? 

Raporun belirlenen süre içerisinde ne sıklıkta değiştirilebileceği konusunda bir sınırlama yok. Komisyon raporları incelemeye başladığı için mümkün olan en kısa süre içinde beyan yükümlülerinin verileri güncellemesini teşvik edilmektektedir.

Raporlama dili İngilizce mi olmalı? 

Hayır, raporlama 24 Avrupa Birliği dilinde yapılabilir.

SKDM geçiş dönemi kayıt sistemi nedir? 

Raporlama yükümlülüklerinin etkin bir şekilde uygulanmasını sağlamak amacıyla, Komisyon geçiş dönemi boyunca raporlanan bilgileri toplayacak elektronik bir veri tabanı geliştirmiştir. SKDM Geçiş Dönemi Kayıt sistemi, geçiş dönemi raporlaması için standardize edilmiş bir elektronik veri tabanıdır. SKDM Geçiş Dönemi Kayıt sistemi, AB Tüzüğü (2023/956) uyarınca kurulup geliştirilecek SKDM kayıt sistemi için temel teşkil etmektedir.

SKDM geçiş dönemi kayıt sistemi ne için kullanılacak?

SKDM Geçici Kayıt sistemi, Komisyon ve üye devletlerin yetkili makamları arasında veri iletişimini kolaylaştırmak ve geçiş dönemi sırasında toplanan verilerin analizine katkı sağlamak için kullanılacaktır. CBAM Geçiş Dönemi kayıt sisteim yaptırım amacıyla kullanılmayacaktır. Toplanan bilgiler yalnızca geçiş dönemi boyunca veri analizi ve toplama sürecine katkı sağlamak için kullanılacaktır.

SKDM geçiş dönemi kayıt sistemi AB  gümrük kayıt sistemi ile aynı mıdır?

Hayır, SKDM Geçiş dönemi Kayıt sistemi AB Gümrük Ticareti Portalı'ndan (EU Customs Trader Portal-EUCTP) bağımsız olarak çalışmaktadır. Ancak mevcut ithalatçılar, mevcut kullanıcı hesaplarını kullanabilirler. SKDM modülüne erişim için üye devlete bağlı olarak özel izin gerekebilir.

SKDM geçiş kayıt sisteminde paylaşılan veriler gizli mi tutulacak?

SKDM Tüzüğünün 14. Maddesine göre, SKDM kayıt sisteminde yer alan veriler gizli tutulacak olup isim, operatörlerin adres ve iletişim bilgileri, üçüncü ülkelerdeki tesislerin bilgileri hariç gizlilikle işlenecektir. SKDM Tüzüğünün 13. Maddesi ve geçiş dönemindeki raporlama yükümlülüklerini belirleyen Uygulama Yönetmeliği'nin 15. Maddesi yetkili ulusal makamın edindiği bilgilere ilişkin gizlilik yükümlülüğü getirmektedir. Operatörlerin ve ithalatçıların geçiş döneminde bilgi alışverişi yapmak için kullanabilecekleri isteğe bağlı excel şablonunda tesis operatörlerinin tam, ayrıntılı bilgileri (isteğe bağlı) paylaşma veya yalnızca SKDM rapor beyanı için gerekli olan özet sekmeleri paylaşma imkânı bulunmaktadır. Operatörler, hassas bulabilecekleri verileri açıklamayabilir. Komisyon, Ocak 2025'ten itibaren operatörlerin doğrudan Kayıt Sistemi aracılığıyla bilgi ibraz etmelerini sağlamak için operatörlerin sisteme ayrı bir girişten erişimini sağlamaya çalışmaktadır. Operatörler, hangi bilgilerin hangi raporlama yükümlüsüyle paylaşılacağına karar verebilirler.

Beyan yükümlüsü olarak nasıl kayıt olabilirim ve SKDM geçiş dönemi kayıt sistemine nasıl erişebilirim?

SKDM (Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması) amaçları doğrultusunda raporlama yapmayı planlayan ekonomik operatörler kurulu oldukları Üye Devletin ulusal yetkili makamı (National Competent Authority-NCA) ile temasa geçmelidir. Ulusal yetkili makamlar SKDM Geçiş dönemi Kayıt Sistemine erişim sağlama sürecinde rehberlik etmektedir. Bazı durumlarda yeni bir hesap oluşturulması gerekebilir. Mevcut kullanıcı hesapları da kullanılabilir. Söz konusu durum Üye Devlete bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Ulusal yetkili makamlar ile iletişim kurarak oturum açma kimlik bilgileri hakkında daha fazla bilgi alabilirsiniz. Ulusal yetkili makamlar listesi websitesinde yayınlanmıştır.

Merkezi İsviçre veya Avrupa Ekonomik Alanı içinde bulunan şirketler için SKDM Geçiş Dönemi Kayıt Sistemine erişim mümkün mü?

İsviçre veya AEA (Avrupa Ekonomik Alanı) ülkelerine SKDM ürün ithalatı için SKDM raporlama zorunluluğu yoktur ve bu ülkelerdeki ithalatçılar SKDM Geçiş dönemi Kayıt sistemine erişim sağlayamazlar. Bununla birlikte, AB Gümrük Birliği'ne ithal edilen SKDM malları, SKDM Tüzüğü kapsamına girer ve beyan yükümlüsü tarafından raporlar bildirilmelidir. SKDM mallarını AB'ye ithal eden bir ithalatçı İsviçre'de veya AEA'da (Avrupa Ekonomik Alanı) bulunuyorsa, SKDM raporlama beyan yükümlüsü, ithalatçının dolaylı gümrük temsilcisi olmalıdır. Raporlama yapan, Geçiş Dönemi SKDM kayıt sistemine erişim bilgilerini alacak kişi olacaktır.

SKDM Geçiş Dönemi Kayıt Sistemi Platformları nelerdir?

SKDM beyan yükümlüleri için bir üretim ve bir uyum SKDM kayıt sistemi platformları mevcuttur. Uyum platformu, SKDM üç aylık rapor formu ve kayıt sistemi kullanıcı arayüzü ile tanışmak amacıyla bir test platformu olarak kullanılabilir. Güvenlik sebebiyle her iki platform için ayrı bir kayıt yapılması gerekmektedir (aynı e-posta kullanılabilir). Her iki platform için de beyan yükümlülerinin erişim bilgilerini ilgili ulusal yetkili makam (NCA) temin etmektedir.

Üretim SKDM Geçiş Dönemi Kayıt Sistemi linki: https://cbam.ec.europa.eu/declarant

Uyum CBAM Geçiş Dönemi Kayıt Sistemi: https://conformance.cbam.ec.europa.eu/declarant

SKDM Geçiş Dönemi Kayıt sistemine erişim için kimler talepte bulunabilir?

Tüzel kişiyi temsil yetkisi olan herhangi bir gerçek kişi, SKDM raporlaması için Geçiş Dönemi Kayıt sistemine erişim talep edebilir. Bu kişi Ulusal Yetkili Makam (National Competent Authority -NCA) ile iletişime geçerek doğrulama ve erişim izni talep edebilir. Erişim izni verilen hesap gizlidir ve ek hesaplara erişim yetkisi verebilir.

SKDM Geçiş Dönemi Kayıt sisteminde SKDM raporunu kimler doldurabilir? 

Sorumlu raporlama beyan yükümlü (yani ithalatçı veya dolaylı gümrük temsilcisi) çalışanları tarafından oluşturulan hesaplar olduğu sürece birden fazla Geçiş Dönemi Kayıt Sistemi kullanıcı hesabı aynı EORI numarasına bağlanabilir. Ancak SKDM Geçiş Dönemi Kayıt Sisteminde belirli bir SKDM üç aylık raporunu aynı anda yalnızca bir kullanıcı düzenleyebilir. Beyan yükümlüsü Geçiş Dönemi Kayıt Sistemine erişimi "SKDM Hizmet Sağlayıcısı"na devredebilir. Bu kişi raporu beyan yükümlüsü adına doldurabilir. Bu devir, "İşveren - Çalışan" devir modeline göre yapılır. Burada "İşveren" ithalatçı ya da dolaylı gümrük temsilcisidir. "Çalışan" ise "SKDM Hizmet Sağlayıcısı"dır. Bu durumda hem ithalatçı-işveren (EO) hem de sağlayıcı-çalışan (EMPL) kullanıcılar, Üye Devletler tarafından UUM&DS sistemine tanımlamalıdır. İthalatçı, SKDM Beyan yükümlüsünün erişimini "SKDM Hizmet Sağlayıcısı"na devretmekten sorumlu olacaktır.  "SKDM Hizmet Sağlayıcısı" SKDM Kayıt Sistemine çalışan olarak bağlandığında hizmet sağlayıcının ithalatçı tarafından devredilen EORI numarasını kullanacağı anlamına gelir.

Doğrudan SKDM'ye tabi olmayan şirketlerin skdm geçiş dönemi kayıt sistemine erişimi var mı?

Hayır, SKDM Geçiş dönemi kayıt sistemine erişim yalnızca beyan yükümlülüleri, üye devletlerdeki yetkili makamlar, gümrük makamları ve Avrupa Komisyonu ile sınırlıdır.

SKDM geçiş dönemi kayıt sistemindeki verileri nasıl doldurmalıyım?

Üç aylık raporlar ithalatçı, 8'li GTİP kodu ve tesis başına doldurulmalıdır. 

SKDM Geçiş Dönemi Kayıt Sisteminde verileri doldurmanın iki yolu vardır:

Beyan yükümlüleri verileri doğrudan SKDM Geçiş Dönemi Kayıt Sistemi arayüzünde manuel olarak doldurabilir veya beyan yükümlüleri SKDM üç aylık raporlarını excel dosyası olarak yükleyebilirler. Excel dosyası başarılı bir şekilde yüklendikten sonra yeni bir taslak üç aylık rapor oluşturulacak ve SKDM Kayıt Sistemi kullanıcı arayüzü aracılığıyla gönderilebilecektir. Üç aylık excel dosyası Komisyon'un SKDM web sitesinde yayımlanmıştır.

Doldurması zorunlu ve isteğe bağlı alanlar bulunmaktadır. SKDM Geçiş Dönemi Kayıt Sistemi'nde zorunlu alanlar yıldız işaretiyle (*) belirtilmiştir. Zorunlu alanlar, yardımcı excel dosyasında da gösterilecektir. Raporun nasıl doldurulacağı ve XSD dosyasının nasıl kullanılacağı hakkında ayrıntılı bilgiler SKDM Geçiş Dönemi Kayıt Sistemi Beyan yükümlüleri için Kullanıcı Kılavuzu'nda bulunabilir. Zorunlu kısımların tamamı olmadan bir taslak rapor kaydedilebilir. Ancak rapor, tüm zorunlu alanlar doldurulduktan sonra ibraz edilebilir.

“Raporlama yöntemi” ve “diğer kaynak belirtimi” alanlarına hangi bilgileri girmeliyim?

“raporlama yöntemi” alanında kullanılan izleme ve raporlama yöntemleri hakkında ek bilgi vermeleri istenmektedir. Örneğin belirli gömülü emisyonlar için gerçekleşen dolaylı ve doğrudan emisyon verileri kullanıldığında, yöntemin (standart veya kütle dengesi) hesaplamaya mı yoksa ölçüme dayalı mı olduğu belirtilebilir. “Diğer kaynak belirtimi” alanında emisyon faktörünün kaynağına ilişkin ek detay verilmesi gerekmektedir. Bunlar kamuya açık verilere veya diğer ilgili kaynaklara link olabilir.

Gömülü emisyon hesaplaması için geçerli süre nedir? Bir önceki yılın verisi kullanılabilir mi?

Varsayılan raporlama dönemi, yani işletmecilerin gömülü emisyonların belirlenmesi için referans dönem, bir takvim yılıdır. Ancak benzer kapsamı olması ve en az 3 aylık bir dönemi kapsaması şartıyla mali yıl gibi diğer dönemlerin kullanılabilir. Detaylı bilgiye kılavuz dokümanların 4.3.4 (AB ithalatçıları için) / 4.3.3 (AB dışı tesisler için) bölümlerinden ulaşılabilir. Eğer işletmeciler emisyonlarını takvim yılına göre izliyorsa; 2024'te üretip 2025'te ithal edecekleri malların verilerini hazırlamak için 2024'te SKDM metodolojisine göre emisyonlarını izlemeye başlamaları gerekir. Yılın ilk çeyreğinde teslim edilmesi gereken SKDM raporunda bir önceki yılın verileri kullanılmalıdır. Ocak/Şubat aylarının sonuna kadar bu veriler hala yoksa bir önceki yılın verileri kullanılabilir.

Basit ve karmaşık mallar nelerdir?

SKDM ürünleri basit ve karmaşık olmak üzere iki türe ayrılır.

"Basit mallar" SKDM raporlama metodolojisine göre sıfır gömülü emisyona sahip olduğu kabul edilen girdilerden üretilir ve gömülü emisyonları yalnızca üretimleri sırasında oluşan emisyonlardan oluşur.

"Karmaşık mallar" ise üretim sürecinde kullanılan girdilerin (precursor) gömülü emisyonlarını da içerir. İlgili girdi malzemeler, karmaşık SKDM ürünlerinin üretiminde kullanılan ve kendileri de SKDM ürünü olan hammaddelerdir. Örneğin çimento üretiminde kullanılan çimento klinkeri, karmaşık malların tipik bir girdisidir.

Doğrudan ve dolaylı emisyonlar nelerdir?

Doğrudan emisyonlar, SKDM ürünlerinin üretim süreçlerinde oluşan ısıtma ve soğutma gibi süreçlerden kaynaklanan emisyonlardır. Isıtma ve soğutma üretiminin tesislerin dışında gerçekleşse bile oluşan emisyonlar doğrudan emisyon olarak sayılır. Dolaylı emisyonlar ise üretim sırasında tüketilen elektriğin üretiminden kaynaklanır. İlgili girdilerin gömülü doğrudan ve dolaylı emisyonları, SKDM ürünlerinin gömülü doğrudan ve dolaylı emisyonları belirlenirken dikkate alınır. Geçiş aşamasında hem doğrudan hem de dolaylı emisyonlar raporlanmalıdır. 1 Ocak 2026'da başlayacak olan nihai dönemde SKDM kapsamı demir/çelik, alüminyum ve hidrojen için doğrudan emisyonlar beyan edilirken çimento ve gübre için hem doğrudan hem de dolaylı emisyonlar beyan edilecektir.

“Bubble approach” nedir?

Hem karmaşık bir ürün hem de karmaşık ürünün üretiminde kullanılan girdi aynı tesiste üretiliyorsa tesis içinde ortak (tek) bir üretim süreci sistem sınırı tanımlanabilir (daha fazla açıklama için kılavuz dokümanlara bakınız).

AB'de üretilmiş girdiler kullanılarak üretilen SKDM malı için ne yapılmalıdır? Hesaplamaya dahil edilmeli midir?

Evet, gömülü emisyonların hesaplamasında AB'de üretilen girdilerin gömülü emisyonları da dikkate alınmalıdır. Girdi AB'de üretildiyse halihazırda AB'de ödenen karbon fiyatı da SKDM raporuna yansıtılabilir. (AB dışı ülkelerdeki üretici tesislere yönelik kılavuz dokümanında, 6.10. bölümünde ödenen karbon fiyatı raporlaması hakkında daha fazla bilgi bulunabilir).

Gömülü emisyonların hesaplanmasında soğurma kuralı uygulanabilir mi?

Hayır, soğurma kuralı SKDM ürünlerinin gömülü emisyonlarının hesaplanmasında uygulanmaz. Bu kural menşe belirleme amacıyla kullanılan bir kuraldır. SKDM ürünlerinin gömülü emisyonlarının hesaplanması tamamen farklı kurallara göre yapılır.

Avrupa Komisyonu alternatif yöntemlerin denkliğini resmi veya gayri resmi olarak doğruluyor mu?

Geçiş dönemi hem Komisyon hem de Ulusal Yetkili Makamlar (National Competent Authority-NCA) için bir öğrenme aşamasıdır. Alternatif yöntemlerin Uygulama Yönetmeliğinin 42(2). Maddesinde belirtilen standartları karşılamaması durumunda hesaplama yöntemi reddedilebilir. Ulusal yetkili makam daha doğru veriler elde etmek amacıyla beyan yükümlüsüyle iletişime geçecektir.

SKDM ürünlerinin dolaylı emisyonları nasıl saptanır? 

Dolaylı emisyonlar üretim sırasında tüketilen elektriğin ilgili emisyon faktörü ile çarpılmasıyla belirlenir. Bu faktör elektrik şebekesi veya gerçekleşen emisyon faktörüne dayanabilir. Ülkelerin elektrik şebekesine dayalı emisyon faktörüne SKDM Geçici Kayıt Sisteminde erişebilirsiniz.

Elektriğin dolaylı emisyonlarını bulmak için hangi emisyon faktörleri kullanılmalıdır?

Geçiş dönemi için elektrik varsayılan emisyon faktörleri Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) 5 yıllık ortalama verilerine dayanmaktadır. SKDM geçiş dönemi kayıt sisteminde ülkelere göre verilmektedir. Bunun yanı sıra menşe ülkenin şebekesine ait kamuya acık verilere dayanan diğer emisyon faktörleri de kullanılabilir. Elektrik üretim kaynağı ile SKDM malını üreten tesis arasında doğrudan teknik bir bağlantı olması durumunda ya da elektrik üreticisi ile tüketici arasında bir elektrik satın alma anlaşması bulunması durumunda elektrik için gerçekleşen emisyon faktörleri kullanılabilir.

Piyasa bazlı sertifikalar (menşe garantisi, yenilenebilir enerji sertifikaları vb.) gerçekleşen emisyon faktörlerinin kullanımını göstermek için kullanılabilir mi?

Geçiş döneminde elektrik emisyon faktörleri için varsayılan değerlerin kullanılması gerekmektedir. Ancak doğrudan teknik bir bağlantı olması ya da elektrik satın alma anlaşmasının varlığı gibi belirli koşulların karşılanması durumunda gerçekleşen emisyon faktörleri kullanılabilir. Menşe garantileri veya yeşil sertifikalar gibi piyasa bazlı spesifik emisyon faktörleri gerçekleşen emisyon faktörleri kullanımını göstermek için kullanılamaz. Daha fazla bilgi için Uygulama Yönetmeliği EK III Bölüm D.2' bakınız.

Ulaşımdan kaynaklanan emisyonlar hesaplamaya dahil edilir mi?

Taşıyıcı bantlar, boru hatları ve sabit ekipmanlarla yapılan taşımadan kaynaklanan emisyonlar hesaplamaya dahil edilir. Öte yandan mobil makineler (kamyonlar, forkliftler vb.) kullanılarak yapılan taşımadan kaynaklanan emisyonlar dahil edilmez. Bu kurallar AB ETS'deki kurallarla aynıdır.

Karbon Yakalama ve Kullanma (CCU) / Karbon Yakalama ve Depolama (CCS) gömülü emisyonları hesaplarken emisyon düşmek için kullanılabilir mi?

Karbon yakalama ve kullanımı/depolaması (CCUS) karbon dioksit emisyonlarını düşürmek için piyasada giderek daha fazla yer almaktadır. Bu tür emisyon azaltımları belirli kriterlerin karşılanması koşuluyla SKDM mallarındaki gömülü emisyonların belirlenmesinde dikkate alınabilir. Bu koşullar Uygulama Yönetmeliğinin Ek III, Bölüm B.8.2'de belirtilmiştir (kılavuzun 6.5.6.2. bölümünde daha fazla açıklama bulunmaktadır). Temelde yakalanan karbon dioksidin kimyasal olarak kalıcı şekilde bağlandığı ürünlerin üretiminde kullanılması veya uzun vadeli bir jeolojik depolama sahasına aktarılması gerekmektedir.

Geliştirilmiş Petrol Geri Kazanımı (EOR) gömülü emisyonların hesaplanmasında dikkate alınabilir mi?

Gelişmiş petrol geri kazanımı (Enhanced Oil Recovery - EOR) esas olarak petrol çıkarımını artırmak için kullanılan bir teknolojidir. Süreçte enjekte edilen CO2 eğer petrol çıkarım sahası uzun vadeli bir jeolojik depolama alanı sağlıyorsa ve belirli kriterler karşılanıyorsa gömülü emisyonların hesaplanmasında teorik olarak dikkate alınabilir. Karşılanması gereken koşullar, karbon yakalama ve depolama (CCS) için geçerli olan şartlarla aynıdır. Uygulama Yönetmeliğinin Ek III, Bölüm B.8.2'de belirtilmiştir (kılavuzun 6.5.6.2. bölümünde daha fazla açıklama bulunmaktadır).

Yaşam döngüsü analizlerinden (life cycle assessments - LCA) veya yaşam döngüsü envanter veri tabanlarından alınan emisyon faktörleri SKDM için kullanılabilir mi?

Hayır. SKDM raporunda gömülü emisyon hesaplamasında yaşam döngüsü analizleri (LCA) veya yaşam döngüsü envanteri veritabanlarından alınan emisyon faktörleri kabul edilmemektedir. Ancak beyan yükümlüsü 31 Temmuz 2024'e kadar teslim edilmesi gereken SKDM raporları için gerekli bilgilere sahip olmadığı SKDM ürünlerinin emisyonlarını başka yöntemler kullanarak hesaplayabilir. Söz konusu sınırlı süre boyunca yaşam döngüsü analizi veya yaşam döngüsü envanteri veritabanlarından alınan emisyon faktörleri kullanılabilir. Uygulama Yönetmeliğinin (2023/1773) 4(2). maddesinde belirtilen uygun izleme ve raporlama yöntemlerinden biriyle gömülü emisyonlar belirleniyor ve bu yöntem yaşam döngüsü analizi emisyon faktörlerini kullanıyorsa, 2024 yılı sonuna kadar söz konusu verilerden faydalanılması mümkündür.  

AB dışı operatörlere yönelik Kılavuz belgede bölüm 6.2.1 ve Tablo 6-1'de açıklandığı üzere gömülü emisyon kavramı yaşam döngüsü analizi kapsamından daha dardır ve ürün karbon ayak izinden farklıdır. Bu nedenle yaşam döngüsü analizi veritabanlarından alınan emisyon faktörlerinin kullanılması gömülü emisyonları olduğundan çok daha yüksek hesaplayacaktır. Bu durum SKDM'nin tasarımına aykırı zira SKDM AB ETS kapsamında yer alan emisyonları yansıtmayı amaçlamaktadır. Eğer ithalatçılar bu emisyon faktörlerini kullanırlarsa gereğinden fazla SKDM sertifikası vermek zorunda kalacaklardır. Ancak gelecekte yaşam döngüsü analizi veritabanı sağlayıcıları SKDM'ye uygun veri setleri geliştirebilir. Veritabanındaki değerlerin temelini oluşturan sistem sınırlarının SKDM'ye uygun olduğunu kanıtlandığı takdirde SKDM malları üreten tesislerin operatörleri söz konusu veritabanlarını kullanabilecektir.

AB'deki ithalatçı firma tedarikçisinden gerekli bilgileri temin edemediği durumda ne yapmalı?

Üçüncü ülke üreticileri ile SKDM beyan yükümlüleri arasında işbirliği çok önemlidir. Komisyon, AB dışındaki ülkelerdeki üreticilere yardımcı olmak için kılavuz ve şablonlar yayınlamıştır. Sonuç olarak raporun tam ve doğruluğundan beyan yükümlüsü sorumludur. Raporlama yükümlülüğüne uymayan ve doğru ve eksiksiz bir SKDM raporu sunma yükümlülüğünü yerine getirmeyen beyan yükümlüleri düzeltme prosedürüne uymadıkları takdirde cezai yaptırımlara tabi tutulabilirler. 1 Temmuz 2024'ten itibaren yapılan ithalatlarda beyan yükümlülerinin SKDM mallarının gerçek emisyonlarını raporlamaları gerekmektedir. Beyan yükümlüsü tedarikçiden gerçek emisyon verilerini alamıyorsa ve varsayılan değerleri (miktar sınırın dışında) raporlamayı seçiyorsa, SKDM raporu hatalı/eksik olacaktır. Beyan yükümlüleri SKDM mallarının tedarikçilerinden veya üreticilerinden gerçek emisyon verilerini almak için her türlü çabayı göstermelidirler. Eğer beyan yükümlülüleri gerçek emisyon verilerine ulaşamazlarsa, "tespit türü (type of determination)" alanında "Gerçek veriler mevcut değil (Actual data not available)" seçeneğini seçmelidir. Bu seçenek hem doğrudan hem de dolaylı gömülü emisyonlar için bulunmaktadır. Bu seçeneğin seçilmesi durumunda SKDM raporu yanlış veya eksik olarak değerlendirilecektir. Daha da önemlisi "Gerçek veriler mevcut değil (Actual data not available)" seçeneği seçilirse, beyan yükümlülerinin aşağıdaki adımları takip etmesi beklenmektedir:

(1) "Ek Bilgi (Additional Information)" alanını kullanarak gerçek emisyon verilerinin neden eksik olduğunu açıklayan gerekçeleri belirtmeleri

(2) “Tamamlayıcı (Supplementary)” sekmesinde tedarikçilerden ve/veya üreticilerden veri elde etme çabalarını ve atınan adımları destekleyen belgeleri yüklemeleri beklenmektedir.

"Gerçek veriler mevcut değil (Actual data not available)" seçeneği seçildiğinde emisyonlar sekmesindeki sonraki alanlar düzenlenemez hale gelecektir (yani doğrudan gömülü emisyonlar için "raporlama metodolojisi türü (type of reporting methodology)” alanı; dolaylı gömülü emisyonlar için "emisyon faktörü kaynağı (Source of emission factor)" ve "elektrik kaynağı (Source of electricity)" alanları) ve sayısal alanlar otomatik olarak "0" ile doldurulacaktır.

Gerçek verilerin mevcut olmadığını belirtmek için "workaround" kullanarak halihazırda SKDM raporu sunmuş olan beyan sahiplerinin bu raporları yeniden sunması gerekmemektedir. Ulusal yetkili makamlar, raporlama yükümlülerinin eksiksiz ve doğru SKDM raporları sunma yükümlülüğüne uyup uymadıklarını değerlendirmekten sorumludur. Bu bağlamda SKDM ürünlerinin üreticisinden gerekli verileri elde etme konusunda yaşanan zorlukların iyi bir şekilde gerekçelendirilmiş olması dikkate alınabilir. Ulusal yetkili makamlar cezalara karar verirken raporlama yükümlülerinin veri toplama konusunda harcadıkları araç ve kaynakları, söz konusu kaynak ve araçların yeterliliğini beyan yükümlüsünün ekonomik büyüklüğü, SKDM ürünlerinin toplam ithalatı ve gömülü emisyon miktarı ile beraber dikkate alarak değerlendirebilir. Ulusal yetkili makamlar ayrıca bu işlemlerin tekrarını, üçüncü ülke üreticileri veya tedarikçileri ile yapılan takipleri, ilgili zaman dilimini ve sürelerini de göz önünde bulundurabilir. Beyan yükümlülüleri, operatörden gerekli gömülü emisyon verilerini elde etmek için tüm makul çabaları gösterdiklerini kanıtlamalıdır. Ayrıca iç operasyonel kapasiteleri ve operatörlerin gerçek emisyonları belirleme becerileri de dikkate alınmalıdır.

Varsayılan değerler (default values) nedir? Nasıl kullanılır?

Beyan yükümlüleri 30 Haziran 2024'e kadar yapılan ithalatı kapsamında gereken bilgilere sahip olmadığı SKDM ürünlerinin emisyonlarını farklı yöntemlerle belirleyebilir. Bunun için Komisyon tarafından yayımlanan varsayılan değerleri kullanabilir (TAXUD SKDM web sitesine bakınız). Geçiş dönemi raporlamasında ilk üç raporlama dönemi için miktar sınırlaması olmaksızın varsayılan değerler kullanılabilir. Karmaşık malların toplam gömülü emisyonlarına nispeten küçük bir katkıda bulunan (%20'den az) girdiler veya alt üretim süreçleri için tüm raporlama dönemi boyunca tahmini değerler (varsayılan değerler dahil) kullanılabilir. 30 Haziran 2024'e kadar AB'nin ithal ettiği SKDM malları için toplam gömülü emisyonların tamamı varsayılan değerlerle hesaplanabilir. 1 Temmuz 2024'ten 31 Aralık 2025'e kadar olan zaman diliminde AB ithalatı için tahmini değerler kullanılabilir ancak miktar sınırlaması uygulanır: karmaşık mallar için toplam gömülü emisyonların %20'sine kadar olan kısmı tahmini değerlerle (Komisyon tarafından sağlanan varsayılan değerlerin kullanılması "tahmini" olarak kabul edilir) belirlenebilir. 

Beyan yükümlüleri, bu esneklik kapsamında varsayılan değerler de dahil olmak üzere tahmini değerleri %20'lik sınırlama içinde kullanacakları zaman Geçici Kayıt Sisteminde aşağıdaki adımları izlemeleri gerekmektedir: (1) Doğrudan gömülü emisyonlar için "Tespit Türü (Type of determination)" alanında "Gerçek veri (Actual data)" seçeneğini işaretleyiniz. (2) "Uygulanabilir raporlama metodolojisi türü (Type of applicable reporting methodology)" alanında "Komisyon kuralları (Commission rules)" seçeneğini seçiniz. (3) "Ek Bilgi (Additional Information)" alanında uygulanabilir raporlama metodolojisi ve %20'lik sınırlama kapsamında tahmini değer kullanımı hakkında ayrıntı veriniz. 2025'te geçiş dönemi sonunda Komisyon toplanan verilere dayanarak varsayılan değerleri değerlendirecektir. Geçiş dönemi boyunca SKDM kapsamındaki her GTİP kodu için küresel varsayılan değerler olacaktır. Nihai dönemde ise ülkeye veya hatta bölgeye göre varsayılan değerler sunulacaktır. Nihai dönemde yetkilendirilmiş beyan yükümlüleri gerçek emisyon verilerinin mevcut olmadığı durumlarda sayısal sınırlama olmaksızın varsayılan değerleri kullanabileceklerdir. Ancak ithalatçılar için gömülü emisyonların hesaplanması muhtemelen daha avantajlı olacaktır.

Varsayılan değerler nasıl belirlenmiştir?

AB'nin Ortak Araştırma Merkezi (Joint Research Centre - JRC) 29 Eylül 2023'te AB ve ana ticaret ortaklarında demir ve çelik, gübre, alüminyum ve çimento olmak üzere dört enerji yoğun sektör için tahmini sera gazı emisyon yoğunluklarını yayımlamıştır. Söz konusu çalışma SKDM Tüzüğünün öngördüğü şekilde mekanizmanın uygulanmasına bilimsel destek sağlamaktadır. Tahmini sera gazlarının emisyonları içinde SKDM Tüzüğünün Ek I'inde listelenen malların üretimine bağlı olarak karbon dioksit, azot protoksit (bazı gübre malları için) ve perflorokarbonlar (alüminyum malları için) bulunmaktadır. Söz konusu tahmini sera gazı emisyon yoğunlukları geçiş dönemi için varsayılan değerlerin belirlenmesine katkı sağlamıştır.

Nasıl yetkilendirilmiş beyan yükümlüsü olabilirim?  

Ocak 2025 itibarıyla, SKDM beyan yükümlüleri SKDM Kayıt Sistemi aracılığıyla yetkilendirilmiş SKDM beyan yükümlü statüsü için başvuruda bulunabilecekler. Başvuruları, yerleşik oldukları AB Üye Devleti'nin Ulusal Yetkili Makamı tarafından değerlendirilecektir. Bu statü 1 Ocak 2026 itibarıyla SKDM mallarının AB gümrük bölgesine ithalatı için zorunlu hale gelecektir.

SKDM benchmark'ları nasıl belirlenecek?   

SKDM benchmark'ları AB ETS kombinasyonları temelinde belirlenecektir. Bu kombinasyon gerekli çünkü mevcut ETS ürün benchmark'ları sınırlı ve GTİP kodlarına göre tanımlanmamıştır. SKDM benchmark'larını belirlemek için analitik çalışmalar başlamıştır. SKDM benchmark'ları her zaman sabit sayılar olmayabilir. Bazı durumlarda tesislere özgü verilere ihtiyaç duyulabilir.  Kimi durumlarda her GTİP kodu için bir SKDM benchmark'ı belirlenebilirken benzer üretim süreçlerine sahip ürünlerde SKDM benchmark'ının GTİP kod gruplarına (örneğin birleşik ürün kategorilerine) göre belirlenmesi de mümkün. Öte yandan bir GTİP için birden fazla SKDM benchmark'ı da bulunabilir. Örneğin birincil ve ikincil çelikten üretilmiş mallar arasında farklı benchmark'lar olabilir. Amaç, AB ETS ücretsiz tahsisat kurallarının benzeri ve paydaşların yükünü sınırlayan bir metodoloji geliştirmektir.

AB ithalatçılarının hangi tarihe kadar alternatif izleme ve raporlama yöntemlerini kullanmalarına izin verilir?

Uygulama Yönetmeliğine göre geçiş döneminde bazı esneklikler tanınmıştır: 31 Aralık 2024'e kadar AB'ye yapılan SKDM mal ithalatı beyan yükümlüleri, benzer kapsam ve doğruluk sahip karbon fiyatlandırma mekanizması, zorunlu emisyon izleme programı veya tesis bazında emisyon izleme programı içeren diğer yöntemleri kullanabilirler. 30 Haziran 2024'e kadar yapılan ithalatlar için gerekli bilgiler sağlanamıyorsa varsayılan değerler dahil olmak üzere başka bir referans yöntemi kullanılabilir (Uygulama Yönetmeliği Madde 4(3)). Bu tarihe kadar beyan yükümlüleri başka yöntemler uygulamaya karar verebilirler. Bu yöntemler daha sonra Komisyon hizmetleri tarafından nihai dönemin SKDM raporlama metodolojisini düzenlerken değerlendirilecektir.

Biyokütlenin kullanımından kaynaklanan emisyonlar nasıl hesaplanmalıdır?

SKDM metodolojisi, AB Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) ile aynı kuralları izlemektedir. Biyokütle bir proses girdisi olarak kullanıldığında biyokütle kullanımından kaynaklanan emisyonlar hesaba katılmaz. Katı, sıvı veya gaz biyokütle enerji amaçlı bir yakıt olarak kullanıldığında biyokütlenin Yenilenebilir Enerji Direktifi (AB) 2018/2001 kapsamındaki ilgili sürdürülebilirlik ve sera gazı tasarruf kriterlerini karşılamaması durumunda, emisyonlar hesaba katılır. Uygulanan kriterler, kullanılan biyokütle türüne bağlıdır. Ayrıntılar için AB dışındaki ülkelerdeki üretici tesis operatörleri için kılavuz belgesinin Ek D'sine bakınız.

Ondalık basamaklar ve yuvarlama nasıl yapılmalıdır?

Ölçüm belirsizliğine göre hesaplamalarda tüm "önemli" haneler bırakılmalıdır.

SKDM mallarının gömülü emisyonların hesaplamasında brüt mü yoksa net ağırlık mı kullanılmalıdır?

Gömülü emisyonların hesaplanmasında SKDM kapsamında ithal edilen malların net ağırlığı kullanılmalıdır.

Emisyon verileri bulunmayan stok ürünlerin gömülü emisyonları nasıl hesaplanmalı?

30 Haziran 2024'e kadar bu tür stok ürünlerin gömülü emisyonları varsayılan değerlerle tahmin edilebilirken 30 Haziran 2024'ten sonra gerçekleşen verilerin raporlanması gerekmektedir. Eski yedek parçalar veya stok mallara dair veri eksikliği varsa benzer veya aynı mallara ait veriler sunulabilir.

Aynı anda birden fazla üretim süreci yürütülen bir tesiste, üretim süreçlerinin emisyonları nasıl belirlenir?

Tesiste SKDM dışı herhangi bir ürün üretilmiyorsa bir tesisin girdileri, çıktıları ve emisyonları, üretim sürecine uygun bir şekilde belirlenmelidir. Birden fazla üretim sürecine sahip tesiste ekipman, kaynak akışları veya emisyon kaynakları ortaksa varsa, girdiler, çıktılar ve emisyonlar uygun oranlara göre her sürece paylaştırılmalıdır. Örneğin bir tesis arıtılmış su üretiyorsa ve bu suyun %60'ı bir SKDM ürünü üretmek için kullanılıyorsa, su arıtma ile ilgili doğrudan ve dolaylı emisyonların %60'ı SKDM ürününün üretimine bölüştürülmelidir.

Çimento SKDM kapsamında karmaşık mal olarak mı tanımlanıyor?

Evet, çimento SKDM kapsamında karmaşık bir mal olarak tanımlanmaktadır. Çünkü çimento üretiminde kullanılan klinker, SKDM kapsamında girdi (precursor) malzemedir.

Gübre üretiminde ekzotermik kimyasal reaksiyonlardan kaynaklanan emisyonlar doğrudan emisyon sayılır mı?

Bir reaksiyon CO2 emisyonu meydana getiriyorsa doğrudan emisyon olarak  ele alınır. Doğal gazın hidrojene dönüştürülmesi sürecinden kaynaklanan emisyonlar da doğrudan emisyon olarak kabul edilir.

Endüstriyel üre üretiminde kullanılan karbondioksit negatif emisyon sayılabilir mi, toplam karbon emisyonundan düşülebilir mi?

Hayır, AB ETS kapsamında üredeki CO2 negatif emisyon olarak kabul edilmez. Dolayısıyla SKDM raporlamasında bu tür emisyonlar için herhangi bir indirim uygulanmaz.

Elektrik emisyon faktörü ve CO2 emisyon faktörü arasındaki fark nedir?

Elektrik emisyon faktörü, belli bir coğrafi alanda nükleer ve yenilenebilir enerji kaynakları da dahil olmak üzere elektrik üreten tüm kaynakların  ağırlıklandırılmış ortalama emisyon faktörünü ifade etmektedir. CO2 emisyon faktörü ise sadece fosil yakıtlara dayalı elektrik üretiminin ağırlıklandırılmış ortalama emisyon faktörünü göstermektedir. Bu da aynı coğrafi alan için CO2 emisyon faktörünün elektrik emisyon faktöründen daha yüksek olduğu anlamına gelmektedir.  Geçiş döneminde elektrik CO2 emisyon faktörü, bir SKDM malı olarak elektriğin doğrudan gömülü emisyonlarını hesaplamak için varsayılan yöntem olarak kullanılır. Öte yandan elektrik dışındaki SKDM mallarının spesifik dolaylı emisyonlarını hesaplamak için elektrik emisyon faktörü varsayılan yöntem olarak kullanılır.

Hangi CO2 emisyon faktörleri kullanılmalıdır?

Geçiş döneminde ülkelerin CO2 emisyon faktörlerinin varsayılan değerleri Uluslararası Enerji Ajansı'nın (International Energy Agency - IEA) 5 yıllık ortalama verisine dayanmaktadır. Söz konusu veri Komisyon tarafından SKDM Geçiş Dönemi Kayıt sisteminde sunulmaktadır. Varsayılan değer yoksa AB'deki CO2 emisyon faktörü kullanılır. Eğer SKDM yükümlüsü, söz konusu değerlerden daha düşük CO2 emisyon faktörünün uygulanabilir olduğunu resmi ve kamuya açık verilere dayanarak kanıtlarsa, Uygulama Yönetmeliğinde tanımlanan metoda göre CO2 emisyon faktörünü hesaplayabilir.

Elektriğin gerçekleşen (actual) gömülü elektrik emisyonlarının raporlanmasının şartları nelerdir?

Eğer SKDM Tüzüğü (2023/956) Ek VI(5) kriterleri karşılanıyorsa spesifik elektrik üreten tesisin gerçekleşen (actual) emisyon verisi kullanılabilir. Bu kapsamda aşağıdaki kriterler karşılanmalıdır.

  • Gerçekleşen gömülü emisyonun kullanıldığı belirtilen elektrik miktarı, yetkilendirilmiş SKDM yükümlüsü (authorised CBAM declarant) ile üçüncü bir ülkede yerleşik bir elektrik üreticisi arasında imzalanmış bir elektrik satın alma anlaşması (power purchase agreement) kapsamında olması
  • Elektrik üreten tesisin ya doğrudan AB'nin iletim sistemine bağlı olması ya da ihracat sırasında tesis ile AB iletim sistemi arasındaki ağın herhangi bir noktasında fiziksel tıkanıklığın olmadığının kanıtlanması
  • Elektrik üreten tesisin kilovat saat başına elektrik için 550 gramdan fazla fosil yakıt kökenli CO2 salınımı yapmaması
  • Gerçek gömülü emisyonların kullanıldığı belirtilen elektrik miktarının menşe ülke, varış ülkesi ve eğer varsa transit ülkelerdeki sorumlu iletim sistem operatörleri tarafından tahsis edilen enterkonneksiyon kapasitesine atanması; atanan kapasite ile tesisin elektrik üretiminin aynı zaman dilimini kapsaması (bu süre bir saatten uzun olmamalıdır)

SKDM kapsamında elektrik raporlamasında AB dışı ülkelerden transit geçiş dikkate alınıyor mu?

Hayır. SKDM ürünü olarak elektrik raporlamasında ilgili üçüncü ülke, elektriğin üretildiği ülkedir. Transit ülkelerin emisyon faktörü raporlamada dikkate alınmaz.

Elektriğin gömülü emisyonlarını belirlemede sistem sınırları nelerdir?

Raporlama yaparken sadece elektrik üretimi sırasında ortaya çıkan doğrudan CO2 emisyonlar dikkate alınır.

SKDM kapsamındaki hidrojen ile Yenilenebilir Enerji Direktifi (2018/2001) arasındaki bağ nedir?

Uygulama Yönetmeliğine (2023/1773) göre hidrojen Komisyonun Yetkilendirilmiş Yönetmeliğine (2023/1184) uygun olarak sertifikalandırıldıysa elektrik için sıfır emisyon faktörü kullanılabilir. Yenilenebilir Enerji Direktifi kapsamında hidrojene dair biyolojik olmayan  yenilenebilir yakıt (renewable fuel of non-biological Origin-RFNBO) sertifikası sıfır dolaylı emisyon olduğunu göstermek için kullanılabilir. Çifte sertifikaya gerek yoktur. Bu tür bir sertifika sağlanamıyorsa dolaylı emisyonların Uygulama Yönetmeliği Ek III'üne uygun olarak hesaplanması gerekmektedir.

Çelik ürünlerinin gömülü emisyonları hesaplanırken kireç fırınları veya kok fırınları gibi yan süreçler sistem sınırları hesaplamalarına dahil edilmekte midir?

Hayır, kireç fırınları ve kok fırınları, SKDM kapsamındaki demir çelik üretimi sistem sınırlarına dahil değildir. Çünkü kireç ve kok gibi tesislerin çıktıları SKDM ürünü değildir. Kireç ve kok, spesifik gömülü emisyonların hesaplanmasında da girdi olarak dikkate alınmaz. Agrega ürünlerin sistem sınırlarını Uygulama Yönetmeliği (2023/1773) Ek III'te bulabilirsiniz.

Demir cevherleri SKDM kapsamında mıdır?

Evet, 2601 12 00 GTİP kodu kapsamında bulunan aglomere edilmiş demir cevherleri ve zenginleştirilmiş demir cevherleri (kavrulmuş demir piritleri hariç) SKDM kapsamındadır. Söz konusu kalemler pik demir veya doğrudan indirgenmiş demir (Direct Reduced Iron - DRI) üretiminde girdi (precursor) olarak ele alınmaktadır.

Bir çelik üretim alanını (steel site) birden fazla tesise (installation) bölebilir miyiz?

Evet, çelik üretim alanları (site) farklı tesislere (installation) bölünebilir. Tek bir tesis içinde farklı üretim hatları varsa, tesislerin ayrı üretim süreçlerine bölünmesi zorunludur. Tesislerin bölünmesi daha ayrıntılı ve daha şeffaf bir izleme için özellikle fayda sağlar. Örneğin kok fırınlarının (coke oven) ve kireç üretiminin ayrı tesisler olarak ele alınması yararlı olabilir zira üretilen çeliğin gömülü emisyonlarına dahil edilmezler. AB Uygulama Yönetmeliği (2023/1773) izleme kurallarına göre tesislerin bölünmesi çelik ürünlerinin nihai gömülü emisyonlarında farklı sonuçlara yol açmamalıdır. Çünkü girdiler (precursor) SKDM metodolojisinde dikkate alınmaktadır.

Gübre üretiminde yer alan ekzotermik kimyasal reaksiyonlar doğrudan emisyon olarak hesaba katılır mı? 

Eğer bir reaksiyon CO2 üretiyor salıyorsa, doğrudan emisyon olarak hesaba katılır. Organik kimyasalların oksidasyonu bunun bir örneğidir. Doğal gazın hidrojene dönüştürülmesinden kaynaklanan emisyonlar da doğrudan emisyonlar olarak sayılır.

"Çelik fabrikası kimlik numarası" alanına ne yazılmalıdır?

“Döküm numarası (heat number)” olarak da bilinen "çelik fabrikası kimlik numarası (steel mill identification number)" çelik ürünün geldiği fabrikayı/ocağı göstermektedir. Bir sürü farklı döküm numarası varsa not girilmesi önerilir. Ancak birkaç tane döküm numarası varsa, hepsi bu alana yazılabilir. Bu bilginin verilmesi teşvik edilmekle birlikte "çelik fabrikası kimlik numarası" alanını doldurmak isteğe bağlı.

Alüminyum/çeliğin gömülü emisyonları farklı alaşım sınıfları için ayrı ayrı mı hesaplanmalı?

Spesifik gömülü emisyonlar genellikle birleştirilmiş mal kategorisine göre belirlenir ancak bir tesiste farklı üretim bantları kullanılıyorsa ayrı bir değerlendirme yapılabilir. Birleştirilmiş mal kategorileri farklı GTİP kodlarına sahip malları kapsayabilir. Aynı GTİP kodu altında alaşım elementlerinin içeriği veya hurda girdisinin oranı değişebilir. Yine de geçiş dönemi boyunca gömülü emisyonlar birleştirilmiş mal kategorisine göre raporlanabilir. Operatörler belirli mal veya mal grupları için daha ayrıntılı bir gömülü emisyon hesaplaması yapmayı gönüllü olarak tercih edebilirler. 

Gümrük beyanı ve SKDM raporlaması için farklı gümrük temsilcileri atanabilir mi?

SKDM Tüzüğüne (Madde 5) göre AB içindeki SKDM malı ithalatçıları, raporlama için AB Gümrük Yasası (952/2013) 18. Maddesi anlamında doğrudan veya dolaylı gümrük temsilcileri atayabilir.  Doğrudan temsilde AB'de yerleşik ithalatçı SKDM yükümlülüklerine tabi olacak, doğrudan gümrük temsilcisi ise ithalatçı adına gümrük beyannamesini sunacaktır. AB'de yerleşik bir ithalatçı, dolaylı gümrük temsilcisi atadığında ve temsilci bunu kabul ettiğinde raporlama yükümlülükleri dolaylı gümrük temsilcisine ait olacaktır.  Eğer ithalatçı herhangi bir AB üye devletinde yerleşik değilse, raporlama yükümlülükleri her durumda dolaylı gümrük temsilcisine ait olacaktır. İthalatçı, bir gümrük beyannamesindeki SKDM malları için birden fazla dolaylı gümrük temsilcisi atayamaz.

AB üye devletlerinde yerleşik bir ithalatçı gümrük yükümlülüklerini yerine getirmek amacıyla doğrudan gümrük temsilcisi atayabilir ve SKDM Geçiş Dönemi Kayıt Sistemine SKDM raporlamalarını girmesi için bir hizmet sağlayıcı ile anlaşabilir. Bu durumda ithalatçı bu hizmet sağlayıcısına Geçiş Dönemi Kayıt Sistemine erişim yetkisi verecek ve hizmet sağlayıcısı ithalatçı adına SKDM raporunu dolduracaktır. Burada "İşveren-Çalışan" delegasyon modeli izlenmektedir. Burada "İşveren" ithalatçı ya da dolaylı gümrük temsilcisidir. "Çalışan" ise hizmet sağlayıcıdır. Bu durumda hem ithalatçı-işveren hem de hizmet sağlayıcı-çalışan kullanıcıları üye devletler tarafından UUM&DS sistemine tanımlanmalıdır. İthalatçı, UUM&DS aracılığıyla) Hizmet Sağlayıcısına SKDM beyan erişimini devretmekten sorumlu olacaktır. "SKDM Hizmet Sağlayıcısı" SKDM Geçiş Dönemi Kayıt Sistemine çalışan olarak bağlandığında erişimi devreden ithalatçının EORI numarasını kullanacaktır. "SKDM Hizmet Sağlayıcısı" ithalatçının EORI numarasını kullanarak Kayıt sistemine giriş yapıp ithalatçı adına SKDM raporu sunsa da ithalatçı SKDM yükümlülüklerinden yasal olarak sorumlu olacak ve beyan yükümlüsü olarak kalacaktır. AB dışında yerleşik bir ithalatçı için dolaylı gümrük temsilcisi hem gümrük beyanı hem de SKDM beyanı için sorumlu olacaktır.

Dolaylı gümrük temsilcisi raporlama yükümlülüklerini yerine getirmeyi kabul etmezse ne olur?

Bu durum yalnızca ithalatçının AB içinde yerleşik olduğu durumlarda mümkün. AB dışında yerleşik ithalatçı, SKDM raporlama yükümlülüklerini yerine getirmekten sorumlu dolaylı gümrük temsilcisi atamak zorundadır. Uygulama Yönetmeliğinin Madde 8.3'üne göre dolaylı gümrük temsilcilerinin SKDM raporlama yükümlülüklerini yerine getirmeyi kabul etmezlerse bu durumu ithalatçıya bildirmeleri gerekir.

AB içinde yerleşik firmalar için doğrudan gümrük temsilcisi SKDM beyan yükümlüsü olabilir mi?

AB'deki ithalatçılar doğrudan veya dolaylı gümrük temsilcileri atayabilir. Ancak SKDM Tüzüğü ve Uygulama Yönetmeliği kapsamında SKDM raporlaması söz konusu olduğunda yükümlülük ithalatçının veya (eğer dolaylı temsilciler bu yükümlülükleri kabul etmişlerse) dolaylı temsilcilerinin üzerindedir. İthalatçı doğrudan bir gümrük temsilcisi atasa bile, SKDM raporlama yükümlülükleri açısından sorumluluk ithalatçıya aittir. Başka bir ifadeyle ithalatçı, SKDM beyan yükümlüsü olarak kalır.  İthalatçılar, SKDM raporlarını hazırlama ve ibraz etme konularında kendilerine yardımcı olabilecek hizmet sağlayıcıları atayabilirler. Ancak bu gibi durumlarda bile SKDM raporlama yükümlülüklerine uyma sorumluluğu ithalatçılarda veya gerektiğinde dolaylı temsilcilerde kalır.

İthalatçının bağlı kuruluşu başka ülkede kayıtlıysa ve her ikisi de aynı EORI (Ekonomik Operatörlerin Kayıt ve Tanımlama Numarası) numarasını paylaşıyorsa ilgili Ulusal Yetkili Makam hangisidir?

Eğer ana şirket merkez ofisi AB dışındaki bir ülkede bulunan tüzel bir kişiyse ve farklı AB Üye Devletlerinde çeşitli kuruluşları varsa, bu kuruluşların hiçbiri Tüzüğün (2023/956) Madde 3(18) tanımındaki 'kişi' olarak kabul edilmiyorsa, bu ana şirket bir EORI numarasına ihtiyaç duyacaktır. Ekonomik işletmeler ve diğer kişiler yalnızca bir EORI numarasına sahip olabildikleri için ana şirketin birkaç Üye Devlette bağlı kuruluşları olsa bile yalnızca bu Üye Devletlerinden biri tarafından tahsis edilen bir EORI numarası için başvurabilir ve bunu kullanabilir. 

Eğer ana şirketin başka bir AB Üye Devletinde Tüzüğün (2023/956) Madde 3(18) kapsamındaki 'kişi' tanımına uyan bir kuruluşu varsa, bu kuruluşun da bir EORI numarası olur ve ilgili Üye Devlet bu kuruluşun yerleşik olduğu Üye Devlet olarak kabul edilir. Bu gibi durumlarda hem ana şirkete hem de bu kuruluşa ayrı birer EORI numarası tahsis edilir. Ana şirket yerleşik olduğu AB Üye Devletindeki makamlardan bir EORI numarası alacaktır. Bu durumda ana şirket ve bağlı kuruluş için farklı ulusal yetkili makamlar sorumlu olacaktır.

AB'de transit geçen malların SKDM kapsamında raporlanması gerekir mi?

Hayır. AB'ye sadece transit olarak giren, yani geçici olarak AB'de bulunan ve burada serbest dolaşıma girmeyen mallar, SKDM raporlama gerekliliklerine tabi değildir. Transit geçiş, malların sadece AB'den geçerken başka bir hedefe doğru hareket ettiği durumu ifade eder. Bu mallar, AB'de serbest dolaşıma sokulmadıkları sürece SKDM kapsamına alınmaz. Serbest dolaşıma alınmayan AB dışı menşeili numunelere de SKDM uygulanmaz. Bununla birlikte mallar AB'de serbest dolaşıma girerse yani burada pazara sunulursa SKDM gerekliliklerine tabi olur ve raporlanması gerekir. Bu nedenle AB sınırları içindeki tüm ticaret ve gümrük işlemleri dikkatlice izlenir ve sadece serbest dolaşıma giren mallar SKDM yükümlülükleri çerçevesinde değerlendirilir.

SKDM mallarının dahilde işleme rejimine tabi tutulması durumunda raporlama yapmam gerekir mi?

SKDM, yalnızca AB'de serbest dolaşıma giren mallar için uygulanır. Gelecekte yapılacak ihracat amacıyla veya işlenmek üzere askıya alma rejimine tabi tutulan SKDM malları için bir SKDM yükümlülüğü yoktur. Ancak bir SKDM malı dahilde işleme rejiminden çıkarılarak AB pazarına sunulursa bir SKDM yükümlülüğü doğar. Bu durumda SKDM raporu sunulurken ibra faturası destekleyici belge olarak yüklenmelidir. SKDM malının dahilde işleme rejimine tabi tutularak SKDM malı olmayan bir ürüne dönüştürüldüğü ve bu nihai ürünün AB'de serbest dolaşıma sokulduğu belirli bir durumda da SKDM raporlama yükümlülüğü doğar (bkz. Uygulama Yönetmeliği Madde 6). Bu özel durumda SKDM raporunda dahilde işleme rejimine tabi tutulan SKDM mallarının miktarları ve gömülü emisyonları hakkında bilgi verilecektir (SKDM Tüzüğü Madde 6(f) ve (g)) ancak serbest dolaşıma giren nihai malların miktarları ve gömülü emisyonları hakkında bilgi içermeyecektir zira söz konusu malların kendileri SKDM malları değildir (yani Madde 6(a) ve (b) uygulanmaz).

Tarifenin askıya alınması SKDM yükümlülüklerinden muafiyet sağlar mı?

AB mevzuatı belirli tarımsal ve endüstriyel ürünler üzerindeki Ortak Gümrük Tarifesi vergilerini askıya alan bazı tarife askıya alma düzenlemeleri öngörmektedir.  Bu tür bir tarife askıya almanın SKDM yükümlülükleri (raporlama gereklilikleri dahil) üzerinde hiçbir etkisi bulunmamaktadır. Tarife askıya alma durumunda dahi SKDM yükümlülükleri uygulanmaya devam eder.

Dolaylı gümrük temsilcileri yalnızca bazı mallar için beyan yükümlüsü olmayı kabul eder, diğer mallar için kabul etmezse ne olur? Bu durumda beyan yükümlüsü oldukları mallar ve olmadıkları mallar için iki ayrı gümrük beyannamesi mi vermeleri gerekir? 

Evet. Dolaylı gümrük temsilcileri, yalnızca bazı mallar için beyan yükümlüsü olmayı kabul edip diğer mallar için kabul etmediklerinde iki ayrı gümrük beyannamesi vermeleri gerekir.

"Beyan Kayıtlarına Giriş" (entry into the declarant records - EIDR) yetkilendirmesi olan dolaylı gümrük temsilcisi beyan yükümlüsü olmayı reddedebilir mi? 

Uygulama Yönetmeliğinin 2(1b) maddesi "Beyan Kayıtlarına Giriş" (EIDR yetkilendirmesi) aracılığıyla ithalat yetkisine sahip bir kişinin raporlama beyan yükümlüsü olabileceğini belirtmektedir.  Uygulama Yönetmeliğinin 8(3) maddesindeki genel hükümler bu duruma da uygulanır. Dolayısıyla EIDR yetkilendirmesi sahibi bir kişi, raporlama beyan yükümlüsü olmayı reddedebilir.

Nihai uygulama döneminde SKDM nasıl işleyecek?

SKDM, ETS sistemine benzer şekilde sertifika satın alınmasına dayalı bir sistem olarak tasarlanmıştır. Sertifikaların fiyatı, AB ETS tahsisatlarının haftalık ortalama açık artırma fiyatına bağlı olarak CO2 eşdeğeri emisyonları ton başına € cinsinden hesaplanacak ve Komisyon tarafından haftalık olarak kamuya açıklanacaktır. AB'deki ithalatçılar, bireysel olarak veya bir temsilci aracılığıyla SKDM sertifikaları satın almak için kayıt yaptırmak zorunda olacaklardır. SKDM beyan yükümlüsü tarafından teslim edilecek sertifikalar, ilgili malların gömülü emisyonlarının ton başına CO2 cinsinden miktarına karşılık gelecektir. Yıl boyunca sertifika satın alınabilecektir. SKDM sertifikaları, üye devletler tarafından yetkilendirilmiş SKDM beyan yükümlülerine merkezi bir ortak platform üzerinden satılacaktır. Yalnızca yetkilendirilmiş SKDM beyan yükümlüleri sertifika satın alabilir. Bu sertifikalar, her yıl 31 Mayıs tarihine kadar SKDM kayıt sistemine sunulacaktır. İlk bildirim 2026 yılında gerçekleşen ithalatların gömülü emisyonları için 2027 yılında olacaktır. Gömülü emisyonlar için raporlama, geçiş dönemi boyunca olduğu gibi yalnızca çevrimiçi bir portal SKDM kayıt sistemi aracılığıyla yapılacaktır. 

Nihai uygulama döneminde SKDM yükümlülükleri neler olacak?

Nihai dönemde yalnızca yetkilendirilmiş SKDM beyan yükümlüleri AB'ye mal ithal edebilir (SKDM Tüzüğü Madde 4). SKDM Tüzüğü'nün 5. maddesine göre yetkilendirilmiş SKDM beyan yükümlüsü şunlardır: 

*İthalatçı bir Üye Devlette yerleşik değilse dolaylı gümrük temsilcisi, 

*İthalatçı bir Üye Devlette yerleşikse ithalatçı veya anlaşmaya bağlı olarak dolaylı gümrük temsilcisi. 

Dolayısıyla ithalatçı bir Üye Devlette yerleşik değilse ve dolaylı gümrük temsilcisi yetkilendirilmiş bir SKDM beyan yükümlüsü değilse, ilgili SKDM malları AB'ye ithal edilemez.  Nihai dönemde yetkilendirilmiş SKDM beyan yükümlüleri, ithal edilen SKDM mallarındaki toplam gömülü emisyonlara karşılık gelen SKDM sertifikalarını satın almak ve teslim etmekten sorumlu olacaklardır. Yetkilendirilmiş SKDM beyan yükümlüleri ayrıca yıllık SKDM raporlarını sunmalıdır. 

2026'dan sonra yetkili olmayan ithalatçılar SKDM ürünlerini ithal edebilir mi?

Hayır. 2026'dan sonra, yalnızca yetkili SKDM beyan sahipleri SKDM kapsamındaki ürünleri ithal edebilir. Bu yetkiye sahip olmayan kişiler, SKDM ürünlerini ithal edemeyeceklerdir. SKDM Tüzüğü'nün 25. Maddesine göre gümrük makamları, yetkilendirilmiş bir SKDM beyan yükümlüsü olmayan kişiler tarafından malların ithalatına izin vermez.   

Nihai uygulama döneminde SKDM raporu nereden sunulacak?

Nihai uygulama döneminde SKDM raporu, yetkili SKDM beyan sahipleri tarafından "SKDM Kayıt sistemi" aracılığıyla sunulacaktır. Bu sistem, geçiş dönemindeki SKDM Geçiş dönemi Kayıt sisteminin yerini alacak çevrimiçi bir portal olarak kullanılacaktır.

Nihai uygulama dönemide SKDM kayıt sistemine nasıl erişebilirim?

İthalatçının başvurusu yetkili makam tarafından onaylandıktan sonra kendisi yetkilendirilmiş bir SKDM beyan yükümlüsü olarak kabul edilecektir. Her SKDM beyan yükümlüsüne Komisyon tarafından bir SKDM hesap numarası atanacak ve bu SKDM kayıt sistemine erişim sağlayacaktır. Nihai dönemde erişim yönetimi de AB genelinde UUM&DS (Uniform User Management & Digital Signature) aracılığıyla yapılacaktır. Beyan yükümlüleri ulusal makamlar tarafından yapılan tercihe bağlı olarak ya SKDM Domain'i ya da Gümrük Domain'ini kullanarak SKDM nihai kayıt sistemine erişim sağlayabileceklerdir. Kayıt sistemi için yeni UUMDS profilleri gerekecek. Ulusal Yetkili Makamlar, mevcut beyan yükümlülerine bu yeni profilleri tanımlayarak kesin sisteme erişimlerini sağlayacaktır. Niahi dönemde üçüncü ülke işletmecileri de SKDM kayıt sistemine erişim sağlayabilecektir. Üçüncü ülke işletmecileri SKDM portalına erişmek için Komisyon'un DG DIGIT'in AB-Erişim platformunu kullanacaklardır. Komisyon, üçüncü ülke işletmecilerinden gelen erişim taleplerini doğrulayacak ve uygun olduğunda erişim verecektir. Platforma erişimin iptal edilmesi gerektiğinde, Komisyon Üye Devletlerle istişarede bulunacaktır.

Avrupa Komisyonu'nun nihai uygulama dönemi boyunca SKDM sürecindeki rolü nedir?

Avrupa Komisyonu, SKDM Kaydını yönetecek ve ithalatçılar tarafından sunulan raporları inceleyecektir. Komisyon, potansiyel sorunları ulusal yetkili makamlara ileterek SKDM'nin uygulanmasını izlemeye devam edecektir. Ayrıca Komisyon, SKDM sertifikalarının satışı için merkezi bir platform yönetecek ve ithalatçıların bu platform aracılığıyla sertifikaları satın alıp teslim etmelerini sağlayacaktır.

Bir SKDM yükümlüsü nasıl 'yetkili' hale gelir ve yetkilendirilme süreci nasıl gerçekleşir?

İthalatçı, ilgili Üye Devletin ulusal yetkili makamı tarafından belirlenen kriterleri karşıladığı takdirde yetkili SKDM yükümlüsü statüsü alır. Bu kriterler arasında ciddi ihlallerden kaçınmak, mali ve operasyonel kapasitenin kanıtlanması, başvurunun yapıldığı üye devlette yerleşik olma ve EORI numarasına sahip olmak yer alır. Yetkilendirme süreci, istişare prosedürünün tamamlanmasının ardından 15 iş gününü aşmamalıdır.

Raporlanan bilgilerin güvenilirliği nasıl sağlanacak?

Komisyon, AB Üye Devlet yetkilileriyle işbirliği içinde SKDM uygulamalarını belirlemek amacıyla rapor edilen emisyonları ve ticareti sürekli olarak izler. Nihai uygulama dönemi boyunca doğrulamalar gerçekleştirilecek ve bu doğrulamalardan elde edilen raporlar, emisyonların miktarına, emisyonların farklı ürünlere nasıl dağıtıldığına ilişkin bilgileri içerecektir. Nihai dönemde beyan edilen gömülü emisyonlar, akreditasyon kurallarına göre akredite edilmiş bir kuruluş tarafından doğrulanacaktır. SKDM raporları, emisyon doğrulama kopyalarıyla birlikte sunulacaktır. Gümrük işlemleri sırasında belirtilen yükümlülüklere uyulmadığında cezalar uygulanacaktır.

Doğrulayıcıların akreditasyonu nasıl yapılacak?

Avrupa Komisyonu, geçiş dönemi boyunca doğrulama ve akreditasyon kurallarını belirlemek için çalışmalar yapacaktır. Bu kurallar doğrulama ilkelerini ve SKDM ile AB Emisyon Ticaret Sistemi'nin (ETS) uyumunu belirleyecek, doğrulayıcıların akreditasyonu ile ilgili şartları içerecektir.

Akredite SKDM doğrulayıcılarını nasıl bulabilirim?

SKDM doğrulayıcılarının akreditasyonu, AB Üye Devletlerindeki Ulusal Akreditasyon Kuruluşları (National Accreditation Bodies-NAB'ler) tarafından yapılacaktır. Doğrulayıcıların nitelikleri ve izlemesi gereken metodolojiler hakkında ek mevzuat henüz kabul edilmemiştir. Bu nedenle akredite doğrulayıcıların belirlenmesi ilerleyen süreçte gerçekleşecektir.

Üçüncü bir ülkede ödenen karbon fiyatı SKDM'den nasıl düşülür?

SKDM mallarının beyan edilen gömülü emisyonları için ödenmiş olan karbon fiyatına karşılık gelen SKDM sertifikalarının sayısında indirim talep etme hakkı verilecektir. SKDM Tüzüğü karbon fiyatını oldukça geniş bir şekilde tanımlamaktadır. Buna göre karbon fiyatı üçüncü bir ülkede, karbon emisyonlarını azaltma planı kapsamında bir vergi, harç veya ücret olarak ya da bir sera gazı emisyon ticaret sistemi çerçevesinde emisyon tahsisatı olarak ödenen parasal miktardır. Ödenen karbon fiyatı, SKDM sertifikalarının sayısında indirim yapılması için dikkate alınacaktır. Yetkilendirilmiş SKDM beyan yükümlüsünün herhangi bir iade ya da başka bir tazminattan faydalanması durumunda elde edilen fayda karbon fiyatının ne kadarının etkili bir şekilde ödendiğini belirlemek için hesaba katılacaktır. Avrupa Komisyonu, 2025'teki geçiş sürecinin sonundan önce üçüncü bir ülkede ödenen karbon fiyatının hesaplanmasına ilişkin ek ayrıntıları belirleyecek olan bir uygulama düzenlemesi hazırlayacaktır (SKDM Tüzüğü'nün 9(4) maddesine bakınız).

İlgili Dosyalar

Ek-1.xlsx 253,00 KB Ek-2.xlsx 253,00 KB
Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM)