Küresel Emtia Fiyatları-Haziran 2022
KÜRESEL EMTİA FİYATLARI HAZİRAN 2022
Dünya Bankası küresel emtia fiyatları verilerine göre, 2022 yılı Haziran ayında enerji fiyatları endeksi Mayıs ayına göre %6,4 artmıştır. 2021 yılının Haziran ayına göre enerji fiyatlarındaki artış oranı %83,8'e ulaşmıştır. Metal emtia fiyatları endeksi 2022 yılı Haziran ayında aylık %5,6 yıllık %6,9 oranında azalmıştır. Tarım emtia fiyatları endeksi bu dönemde aylık %3,7 azalırken, yıllık bazda %18,0 oranında artmıştır. Gıda fiyatları aylık %4,7 düşerken yıllık bazda %22,8 yükselmiştir. Değerli metaller emtia fiyat endeksleri ise aylık bazda %0,7 yıllık bazda %3,7 azalmıştır.
Temel emtia fiyatları incelendiğinde, 2022 yılı Haziran ayında petrol aylık bazda %6,1 yıllık bazda %62,7 artmıştır. Doğal gaz fiyatı bu dönemde yıllık olarak %137,3 artarken, bir önceki aya göre %5,8 azalmıştır. Metal emtia fiyatları incelendiğinde ise, alüminyum fiyatlarında aylık %9,4 azalış yaşanırken yıllık %4,8'lik artış görülmüştür. Bakır fiyatları aylık %3,8 yıllık ise %6,3 azalırken, demir cevheri fiyatları aylık %0,4 yıllık %39,0 azalmıştır. Değerli metal emtia fiyatları incelendiğinde, altın fiyatlarının aylık %0,6 azaldığı yıllık bazda %0,1 arttığı görülmektedir. Gümüş fiyatlarında aylık bazda %1,4 yıllık bazda %20,0 düşüş gerçekleşmiştir.
Ana Grup Emtia Fiyat Endeksleri Değişimi
Ana grup emtia endekslerinin Haziran 2022 dönemi itibariyle değişimleri aşağıda sunulmaktadır. “Yıllık” değişimler Haziran 2022 ayındaki endekslerin bir önceki yılın aynı ayına göre ortalama değişimini, “Aylık” değişimler ise Haziran 2022 ayındaki endekslerin bir önceki aya göre ortalama değişimini ifade etmektedir.
Enerji Fiyatları Endeksi
Aylık: %6,4 Yıllık: %83,8
Enerji fiyatlarındaki artış Haziran ayında da devam etmiştir. Enerji fiyat endeksi Haziran ayında Mayıs ayına göre %6,4 artış kaydetmiştir. 2021 yılının Haziran ayı ile karşılaştırıldığında ise fiyat endeksinin %83.8 artmış olduğu görülmektedir. Fiyat endeksinin İlk 6 aylık ortalaması hesaplandığında ise 2022 yılının Ocak-Haziran dönemindeki fiyat endeksi ortalama değeri bir önceki yılın aynı dönemine göre %84,9 artış göstermiştir. Özellikle Rusya - Ukrayna arasında devam eden savaş ve Rusya'ya uygulanan yaptırımların enerji tedarik zincirlerinde aksamalara sebep olması bu artışlarda etkili olmaktadır. Ayrıca Rusya'nın AB ülkelerine yönelik özellikle doğalgaz arzında azaltmaya gitmesi arz sıkıntılarını daha da kötü hale getirmektedir. Enerji fiyatlarındaki artışlar küresel çapta enflasyon oranlarının yükselmesinde büyük rol oynamaktadır. ABD ve AB gibi küresel ekonomide ağırlığı olan ekonomilerin yakın zamanda daralma tehdidi ile karşı karşıya kalması ise enerji fiyatlarını aşağı yönlü etkileyebilecek bir gelişme olarak takip edilmektedir.
Metal Fiyatları Endeksi
Aylık: -%5,6 Yıllık: -%6,9
Metal fiyat endeksi Haziran ayında bir önceki aya göre %5,6 düşmüştür. Yıllık bazda incelendiğinde ise 2022 yılının Haziran ayında 2021 yılı Haziran dönemine göre fiyat endeksi %6,9 azalmıştır. 2022 yılının Ocak-Haziran döneminde fiyat endekslerinin ortalaması bir önceki yıla kıyasla %13,0 artmıştır. Bu emtia gruplarında önemli bir ihracatçı konumunda bulunan Rusya'ya uygulanan yaptırımlar fiyatların dalgalanmasındaki önemli etkenlerden biridir. Çin'de Covid-19 pandemisinin yayılmasını önlemek amacıyla uygulanan sosyal hayatı kısıtlayıcı önlemler metal talebini azaltan bir faktör olmuştur. Ayrıca dünyanın önde gelen ekonomilerinde önümüzdeki dönemde yaşanabilecek olası bir daralmaya yönelik endişeler metal fiyatlarının düşmesinde etkili olan gelişmelerdir.
Değerli Metal Fiyatları Endeksi
Aylık: -%0,7 Yıllık: -%3,7
Değerli metaller fiyat endeksi 2022 yılı Haziran ayında aylık olarak %0,7 azalmıştır. 2021 yılının Haziran ayına göre ise 2022 yılı Haziran ayında endeksin azalış oranı %3,7 olarak gerçekleşmiştir. 2022 yılının Ocak-Haziran aylarını kapsayan ilk 6 aylık dönemde fiyat endekslerinin ortalaması bir önceki yılın aynı dönemine göre %0,7 artmıştır. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sonucu geçtiğimiz Mart ayında son bir yılın en yüksek noktasına ulaşan değerli emtia fiyatlarında daha sonra belirgin seviyede azalış gerçekleşmiştir. Bu azalışta ABD Merkez Bankası başta olmak üzere gelişmiş ülke merkez bankalarının sıkı para politikalarına başlatması etkili olmaktadır.
Tarım Emtia Fiyatları Endeksi
Aylık: -%3,7 Yıllık: %18,0
Tarım fiyat endeksi Haziran'da Mayıs ayına göre %3,7 azalmıştır. Yıllık bazda ise 2022 yılı Haziran ayında artış oranı %18,0 olarak gerçekleşmiştir. 2022 yılının ilk 6 aylık döneminde fiyat endekslerinin ortalaması bir önceki yılın ilk 6 aylık dönemine göre %20,9 artmıştır. Küresel çapta yakıt, kimyasallar, gübreler başta olmak üzere girdi maliyetlerindeki yükseliş tarım emtia fiyatlarını etkilemiştir. Ayrıca Rusya-Ukrayna arasındaki savaşın tarım ürünleri arzında oluşturduğu sıkıntılar fiyatların artmasında önemli bir etkendir. Özellikle Rusya ve Ukrayna'nın uluslararası buğday ve ay çiçek yağı ihracatındaki önemli payı bulunmaktadır.
Gıda Fiyatları Endeksi
Aylık: -%4,7 Yıllık: %22,8
Gıda fiyat endeksi 2022 yılı Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %4,7 azalmıştır. Yıllık bazda ise fiyat endeksi %22,8 artış göstermiştir. 2022 yılının ilk 6 aylık döneminde fiyat endeksinin ortalaması bir önceki yılın aynı dönemine göre %25,6 artmıştır. Dünya çapında tedarik zincirlerinde yaşanan sıkıntılar gıda fiyatlarının da geçtiğimiz yıl içinde yükselmesine sebep olmuştur. Ancak yükselen enflasyon oranları ile birlikte küresel bazda tüketicilerin alım gücünde yaşanan azalış gıda harcamalarında bir azalışa neden olabilecek bir gelişme olarak fiyatları etkileyebilecektir.
Temel Emtia Fiyatları Değişimi
Temel emtia fiyatlarının Haziran 2022 dönemi itibariyle değişimleri aşağıda sunulmaktadır. “Yıllık” değişimler Haziran 2022 ayındaki fiyatların bir önceki yılın aynı ayına göre ortalama değişimini, “Aylık” değişimler ise Haziran 2022 ayındaki fiyatların bir önceki aya göre ortalama değişimini ifade etmektedir.
Doğalgaz Fiyatları
Aylık: -%5,8 Yıllık: %137,3
Doğalgaz jeopolitik gelişmelerin etkisiyle en fazla fiyat artışı yaşayan emtiaların başında gelmektedir. Doğalgaz fiyatları 2022 yıl Haziran ayı itibariyle yıllık bazda %137,3 artmıştır. Aylık bazda incelendiğinde ise Haziran ayında fiyatlar bir önceki aya göre %5,8 düşmüştür. 2022 yılının ilk 6 aylık döneminde fiyatların ortalaması alındığında ise bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla fiyatların %90,3 artmış olduğu görülmektedir. Yaz aylarının gelmesi ile doğalgaz talebinde bir azalış yaşansa da Rusya'dan ithal edilen doğalgazda kesintiler meydana gelmesi endişesi özellikle Avrupa'da doğalgaz fiyatlarında büyük dalgalanmalar yaşanmasına sebep olmaktadır.
Petrol Fiyatları
Aylık: %6,1 Yıllık: %62,7
Petrol fiyatlarındaki artışın Haziran ayında da devam etmiş olduğu görülmektedir. Petrol fiyatları 2022 yıl Haziran ayında bir önceki aya göre %6,1 artış göstermiştir. Yıllık bazda incelendiğinde ise 2021 yılının Haziran ayına kıyasla fiyatların %62,7 seviyesinde artmış olduğu görülmektedir. 2022 yılının Ocak-Haziran aylarını kapsayan ilk 6 aylık dönemde fiyatların ortalaması bir önceki yılın aynı dönemine göre %63,6 artmıştır. Petrol fiyatları jeopolitik gelişmelerden oldukça fazla etkilenmektedir. Ülkelerin stratejik petrol rezervlerinin piyasaya sunulması fiyatlarda biraz rahatlama oluştursa da Rusya'ya savaş nedeniyle uygulanan yaptırımların oluşturduğu arz sıkıntısı devam etmektedir. Diğer yandan gelişmiş ülke ekonomilerinde yaşanması muhtemel ekonomik daralma tehlikesinin petrole olan talebin ve dolayısıyla fiyatların azalmasına sebep olabileceği değerlendirilmektedir.
Alüminyum Fiyatları
Aylık: -%9,4 Yıllık: %4,8
Alüminyum fiyatları Haziran ayında bir önceki aya göre %9,4 düşmüştür. Yıllık bazda incelendiğinde ise 2022 yılının Haziran ayında 2021 yılı Haziran dönemine göre fiyatlar %4,8 artmıştır. 2022 yılının Ocak-Haziran döneminde fiyatların ortalaması bir önceki yıla kıyasla %36,5 artmıştır. Rusya'ya uygulanan yaptırımlar ve enerji fiyatları başta olmak üzere üretim maliyetlerindeki artışlar alüminyum fiyatlarını artıran bir etki oluştururken, gelişmiş ülke ekonomilerinde yaşanabilecek daralma sonucu talebin azalması alüminyum fiyatlarını azaltan bir etki oluşturabilecektir.
Bakır Fiyatları
Aylık: -%3,8 Yıllık: -%6,3
Bakır fiyatları Haziran'da Mayıs ayına göre %3,8 azalmıştır. Yıllık bazda ise 2022 yılı Haziran ayında fiyatlar %6,3 azalmıştır. 2022 yılının ilk 6 aylık döneminde fiyat endekslerinin ortalaması bir önceki yılın ilk 6 aylık dönemine göre %7,3 artmıştır. Bakır fiyatların son dönemde büyük bir düşüş içindedir. Bu düşüşün en önemli nedeni küresel çapta ekonomide yaşanabilecek daralma ve talep azalmasıdır. Bakır inşaat, ev aletleri, otomotiv gibi bir çok sektörde girdi olarak kullanılan bir emtia olduğundan bakır talebinde yaşanan değişiklikler dünya ekonomisi için de bir öngörü sunabilmektedir.
Demir Fiyatları
Aylık: -%0,4 Yıllık: -%39,0
Demir cevheri fiyatları 2022 yılı Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %0,4 azalmıştır. Yıllık bazda ise fiyatlar %39,0 azalış göstermiştir. 2022 yılının ilk 6 aylık döneminde fiyat endeksinin ortalaması bir önceki yılın aynı dönemine göre %23,8 azalmıştır. Genel olarak metal fiyatlarında olduğu gibi demir cevheri fiyatları da küresel çapta yaşanması muhtemel bir ekonomik daralma riski karşısında geçtiğimiz yıla kıyasla düşük seviyelerde seyretmektedir.
Altın Fiyatları
Aylık: -%0,6 Yıllık: %0,1
Altın fiyatları aylık bazda incelendiğinde 2022 yılı Haziran ayında fiyatlar bir önceki aya göre %0,6 düşmüştür. Yıllık bazda ise fiyatlar %0,1 artmıştır. 2022 yılının ilk 6 aylık döneminde fiyatların ortalaması alındığında ise bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla fiyatların %3,7 artmış olduğu görülmektedir. Özellikle ABD Merkez Bankası tarafından uygulanmaya başlanan sıkı para politikası ile birlikte altın fiyatları ABD Doları karşısında değer kaybetmiştir. Küresel çapta ekonomik daralma riskine rağmen ABD'de oldukça yüksek seviyelerde bulunan enflasyon oranları ile birlikte Merkez Bankası'nın sıkı para politikasını sürdüreceği beklentileri altın fiyatlarının azalmasında etkili olmuştur.
Gümüş Fiyatları
Aylık: -%1,4 Yıllık: -%20,0
Gümüş fiyatları Haziran ayında bir önceki aya göre %1,4 düşmüştür. Yıllık bazda incelendiğinde ise 2022 yılının Haziran ayında 2021 yılı Haziran dönemine göre fiyatlar %20,0 azalmıştır. 2022 yılının Ocak-Haziran döneminde fiyatların ortalaması bir önceki yıla kıyasla %11,9 azalmıştır. Çin'deki imalat sektöründe gümüşe talebin azalması, Covid-19 pandemisi kapsamında uygulanan sosyal kısıtlamalar nedeniyle fiyatlar azalmaya başlamıştır. Özellikle reel getirilerin artması ve ABD Merkez Bankası'nın faiz oranlarını artırmaya başlamasıyla gümüş fiyatlarında önemli ölçüde düşüş yaşanmıştır.
