2021 Mayıs ayı ihracat rakamları açıklandı. Yılın ilk 5 ayında ihracatımız 85,2 milyar dolara ulaştı ve ihracatçılarımız yeni bir rekora imza attı. Mayıs ayında sektörler arasında aylık 2 milyar 131 milyon dolar ihracat rakamıyla ipi kimya sektörü göğüsledi. Geçen yıl özellikle mineral yakıtlar ve madeni yağlar ile organik ve anorganik kimyasallar sektörlerindeki ihracatta pandemi sebebiyle kümülatifte %11,3 kadar kayıp yaşayan kimya sektörü, yılın ilk 5 ayında %35 artışla 9 milyar 600 milyon dolar ihracat rakamına ulaştı.

Kimya sektörü, imalat sanayinin en önemli sektörlerinden birisi. Ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin göstergelerinden birisi de kimya sektörlerinin gelişmişliğiyle orantılı. Sektör tarafından üretilen ürünlerin yaklaşık %30'u tüketiciye doğrudan ulaşırken kalan kısmı diğer sektörlerde hammadde veya ara mal olarak kullanılıyor. Kimya sektörü hem dünyada hem de Türkiye'de hızla gelişen ve büyüyen bir sektör olarak ön plana çıkıyor. Kimya dediğimiz zaman çok geniş bir alt sektör yelpazesiyle karşılaşıyoruz. Plastik başta olmak üzere petrokimya ürünleri, boya, kauçuk, temizlik ürünleri, kozmetik, ilaç, gübre, organik ve anorganik kimyasallar, medikal ürünler ve yapıştırıcılar kimyanın alt sektörlerinden bazıları olarak sayılabilir. Sektör hammadde ve ara mal açısından oldukça dışa bağımlı bir görünüm arz ediyor. Türkiye'nin ithalatının geniş ekonomik grupların sınıflamasına göre kompozisyonuna baktığımızda yıllara sari olarak yatırım malları ithalatının %10-15, ara mal ithalatının %70-75, tüketim malları ithalatının yine %10-15 bandında olduğunu söyleyebiliriz. Bu rakamlarda bazı yıllarda belirtilen aralıklarda bir iki puan sapma olsa da genel seyir bu şekilde. Kimya sektörünün ithalatına baktığımızda ise ara mal ithalatının % 91 ve tüketim malı ithalatının %9 pay aldığını görüyoruz. İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) bu konuda ciddi ve kıymetli bir çalışmaya imza attı ve “Türk Kimya Sektörü Yatırım Öncelikli Ürünler Raporu”nu hazırladı. Raporun hazırlanmasında 2019 ve 2020 yılı İKMİB iştigal sahasına giren toplamda 3867 adet 12 haneli GTİP ürünün 2019 yılı ihracat ve ithalat verileri baz alındı ve 2987 ürünün verisine ulaşıldı. Bu 2987 ürünün 2019 yılı toplam ihracatının 24,39 milyar dolar, toplam ithalatının 72,75 milyar dolar ve dış ticaret açığının 48,36 milyar dolar olduğu tespit edildi. Bu ürünler içerisinden 2019 yılında 50 milyon dolar üzerinde ithalatı yapılanlar incelendiğinde ise 157 adet ürüne ulaşıldı. Bu 157 ürünün 2019 yılı toplam ihracatının 13,01 milyar dolar, toplam ithalatının 62,21 milyar dolar ve dış ticaret açığının 49,2 milyar dolar olduğu belirlendi. Bu ürünlerin toplam ihracatının kimya sektörünün genel ihracatına oranı %53,35 iken toplam ithalatının kimya sektörünün genel ithalatına oranı %85,5. TÜİK verilerine göre Türkiye'nin 2019 yılında gerçekleştirdiği ithalat yaklaşık 210,35 milyar dolar. Kimya sektörünün genel ithalat değerini Türkiye'nin genel ithalatına kıyasladığımızda oranın yaklaşık %35'e tekabül ettiği anlaşılıyor. Kimya sektörünün 2019 yılında 50 milyon dolar üzerinde ithal ettiği 157 ürünün toplam ithalatını bu değere kıyasladığımızda ise bu oran yaklaşık %30. Yapılan değerlendirmeler neticesinde, önemli oranda cari açığa sebep olan bu 157 üründen 103'ü, yerli yatırım yapılmaya uygun ve gerekli bulundu.

İKMİB'in raporunda yerli yatırıma uygun bulunmuş olan 103 ürünün 98'i Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımız tarafından yürütülen Hamle Programı'nda kimya sektörü için belirlenen ürün listesi içerisinde yerini aldı. Haziran ayı içinde açıklanması beklenen program çağrısı ile bu ürünlerde yatırımların hızlanması bekleniyor. İKMİB'in diğer önemli bir girişimi olan Kimya Teknoloji Merkezi de bu yatırımları destekleyecek nitelikte; bu teknoloji merkezinden başka bir yazımda detaylı olarak bahsedeceğim.

Sektörün gelişimi için yeni ve modern teknoloji ile sermaye yoğun üretime ve yatırıma ihtiyaç var. Bu mümkün olursa, hammaddede ve ara mamulde dışa bağımlılığın azaltılması sağlanabilir ve üretim portföyünde katma değeri yüksek özellikli kimyasallara ağırlık verilebilir. Avrupa Kimya Endüstrisi Konseyi (CEFIC), kimya sektörü üretiminin 2021'de %3 ve 2022'de %2 büyüyeceğini öngörüyor. Kimya sektörünün ihtiyacı olan yatırımların yapılması, üretim artışının ve ihracatta yakalanan ivmenin devam etmesiyle şu anki görünüm sektörün 2030 yılı ihracat hedefi olan 30 milyar doların daha önceki bir tarihte aşılacağını gösteriyor.